Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới toàn cầu như hiện nay, tất cả các
tập đoàn, các công ty đa quốc gia, các doanh nghiệp luôn phải hoạt động trong
một môi trường khắc nghiệp và các đối thủ cạnh tranh liên tục thay đổi chính
sách nhằm thu hút khách hàng về phía mình. Mỗi loại hàng hoá, người tiêu dùng
nói chung đứng trước nhiều sự lựa chọn khác nhau về chủng loại và nhãn hiệu
hàng hoá. Đồng thời nhu cầu của khách hàng ngày càng đa dạng và phong phú.
Do đó khách hàng có quyền lựa chọn những hàng hoá có sức hấp dẫn nhất nhằm
thoả mãn tối đa nhu cầu và lợi ích của mình.
Đứng trước môi trường cạnh tranh gay gắt như vậy, các công ty phải làm
gì để tồn tại và chiến thắng. Muốn thu hút được khách hàng cần có chiến
lược rõ ràng nhằm tạo ra sự khác biệt hơn hẳn so với đối thủ cạnh tranh. Đồng
thời phải luôn theo dõi từng cử động của đối thủ cạnh tranh để có những phản
ứng kịp thời. Vì vậy các công ty cần định rõ những điểm mạnh, điểm yếu của
mình nhằm định vị và tạo sự khác biệt hoá tạo lợi thế cạnh tranh, song song với
việc tìm ra những điểm yếu, những kẻ hở của đối thủ cạnh tranh để tấn công và
né tránh. Sony cũng không nằm những quy luật đó, để có thể đứng vững trên thị
trrường toàn cầu cho tới hiện nay, Sony cũng cần đề ra cho những những
chiến lược kinh doanh hợp lý trong suốt quá trình hoạt động. Với mong muốn
vận dụng các lý thuyết về chiến lược kinh doanh đã được học vào trong thực tiễn,
tìm hiểu sâu hơn về chiến lược kinh doanh của Sony, tui xin thực hiện đề tai
“Phân tích chiến lược Kinh doanh của tập đoàn Sony”.
CHƯƠNG I
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SONY
1.1 Sơ lược về Tập đoàn Sony
Tên Công ty: Tập đoàn Sony
Thành lập: Vào ngày 07/5/1946
Tổng hành dinh: 1-7-1 Konan, Minato-ku, Tokyo 108-0075, Japan
Chủ tịch hội đồng quản trị và CEO hiện nay: Kazuo Hirai
Ngành sản xuất chính:
- Tivi: LCD televisions
- Hình ảnh kỹ thuật số: Máy ảnh ống kính đơn có thể thay đổi, máy ảnh kỹ
thuật số nhỏ gọn, máy quay phim
- Audio / video: âm thanh Home, đầu đĩa Blu- ray ™ và ghi âm, thiết bị âm
thanh di động dựa trên bộ nhớ
- Chất bán dẫn: cảm biến hình ảnh và chất bán dẫn khác
- Linh kiện điện tử: Pin, ghi hình, hệ thống ghi dữ liệu
- Y tế: Các thiết bị y tế liên quan
Vị trí của văn phòng chính và các trung tâm nghiên cứu tại Nhật Bản:
Tokyo, Kanagawa, Miyagi
Số lượng nhân viên (hợp nhất): 131,700 người (thời điểm ngày
31/3/2015)
Doanh thu hợp nhất và doanh thu hoạt động (2014): 8,215,900 million yên
1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của Sony
Năm 1946, kĩ sư Masaru và nhà vật lý học Akio Morita đã đầu tư một số
tiền tương đương 845 bảng Anh hiện nay để thành lập công ty, tọa lạc tại tầng
3
hầm của một cửa hiệu bán thức ăn tráng miệng ở Tokyo. Ban đầu công ty có tên
là Tokyo Tsunchin Kogyo với 20 nhân viên chuyên sửa chữa thiết bị điện và bán
những sản phẩm do họ tạo ra. Vận may đến với họ vào năm 1954, khi công ty xin
được giấy phép chế tạo Transistor. Transistor vốn đã được phát minh ở Hoa Kỳ
nhưng khi đó nó chưa được ứng dụng cho radio, một thiết bị vốn rất có giá trị
thời bấy giờ. Tháng 5 năm 1954, Sony đã tạo ra transistor đầu tiên của Nhật và
máy radio dùng transistor đầu tiên trên thế giới.
Akio Morita đã sớm nhận thức rằng công ty cần tham vọng mở rộng thị
trường ra toàn cầu chứ không thể chỉ giới hạn hoạt động kinh doanh ở Nhật.
Ông cũng còn là người có tầm nhìn chiến lược khi khẳng định rằng thương hiệu
Sony sẽ nổi tiếng cùng với tất cả những sản phẩm của nó. Với những tiêu chí đã
đề ra, Sony nhanh chóng trở thành một tập đoàn quốc tế hùng mạnh. Năm 1960,
Hiệp hội Sony Hoa Kỳ ra đời và năm 1968, Sony Vương quốc Anh được thành lập.
Do Sony ngày càng phát triển, Akio Morita quyết định vừa duy trì những thành
quả đã đạt được vừa tiếp tục đổi mới. Triết lý của ông là “toàn cầu hoá”. Chiến
lược kinh doanh của công ty là chia thành nhiều tập đoàn nhỏ hoạt động thông
qua việc lập kế hoạch và phát triển những sản phẩm được tung ra bởi những tập
đoàn lớn.
Những năm gần đây, để phát triển sản phẩm hàng điện tử gia dụng, Sony
đặc biệt chú trọng đến việc vươn lên vị trí hàng đầu trong lĩnh vực liên quan.
Năm 1988, Sony tiếp nhận công ty CBS Records Inc để thành lập nên Sony Music
Entertainment và năm 1989 tiếp tục mua lại Columbia Pictures thành lập nên
Sony Picture Entertainment. Sony PlayStation khai trương vào năm 1995 đưa
tập đoàn Sony trở thành tập đoàn chiếm vị trí hàng đầu trong lĩnh vực trò chơi
điện tử.
1.3 Lĩnh vực kinh doanh và các sản phẩm của Sony
Những sảm phẩm đình đám đã giúp cho Sony khẳng định mình và
đứng vững được trên thị trường khốc liệt và cả những sản phẩm thất bại
giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan hơn về một thương hiệu nổi tiếng.
Video Recorder
Cuối thập niên 50, trong khi các đài phát thanh trên thế giới sử dụng băng
video VTR do hãng Ampex chế tạo với kích cỡ đồ sộ do họ dùng công nghệ băng
video rộng 2 inch, Sony đã lặng lẽ gia nhập vào nghiên cứu và sản xuất VTR cho
riêng Nhật. Ban đầu họ vẫn dựa vào công nghệ băng video 2 inch của Ampex để
chế tạo ra sản phẩm thử nghiệm video VTR đầu tiên tại Nhật năm 1958. Nhưng
4
do sử dụng băng 2 inch nên chiếc máy VTR hoàn chỉnh vẫn mang kích thước đồ
sộ. Năm 1961, Sony lại làm một cú sốc mới khi họ cho ra đời video VTR sử dụng
transistor đầu tiên của thế giới, mã số SV-201 với kích cỡ nhỏ hơn nhiều so với
máy thử nghiệm ban đầu. Bốn năm sau, máy CV-2000 đánh dấu tên tuổi của
Sony lên tầm cao mới khi họ thành công chế tạo ra VTR hoàn toàn dùng
transistor đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ băng video chỉ rộng 0,5 inch,
và nhờ công nghệ 0,5 inch này mà CV-2000 cũng là máy video VTR đầu tiên dành
cho người dùng phổ thông trong nhà.
Đúng 10 năm sau khi bán máy VTR transistor đầu tiên trên thế giới, Sony
tiếp tục cho ra lò máy VCR VP-1100 đầu tiên trên thế giới, chính thức mở ra kỷ
nguyên VCR kéo dài đến những năm đầu thế kỷ hai mươi mốt.
Năm 1975, sau khi rời khỏi dự án VHS của JVC, Sony tính làm cuộc cách
mạng với Betamax khi họ cho ra đời máy VCR SL-6300 sử dụng công nghệ băng
video này. Nhưng do đơn thân độc mã nên Betamax đã thất bại. Sony chính thức
cho ra đời VCR sử dụng băng VHS đầu tiên của họ năm 1988, đánh dấu kết thúc
cuộc chiến giữa Betamax và VHS. Sự thật sau này giới công nghệ trên thế giới
mới công nhận chuẩn Betamax cho hình ảnh tốt hơn nhiều so với VHS, kích cỡ
của Beta tape cũng nhỏ hơn so với VHS tape. Nhưng có lẽ giá cả là trở ngại quá
lớn đối với người dùng thời đó.
Năm 1993, Sony dẫn đầu trong dự án hợp tác với Philips, JVC và Panasonic
làm ra chuẩn ghi hình mới là VCD nhằm thay thế cho VHS đang dần bão hòa. 2
năm sau, Sony lại cùng ekip này (Toshiba thay thế cho JVC) cho ra đời chuẩn DVD
chất lượng hơn hẳn so với VCD. Năm 2000, lại cũng chính Sony là hãng khởi
xướng dự án chuẩn Bluray Disc, với hãng hợp tác chính là Philips. Tháng 4 năm
2003, Sony giới thiệu đầu bluray BDZ-S77 đầu tiên trên thế giới tại Nhật, bắt đầu
quá trình cạnh tranh với chuẩn HD-DVD của Toshiba. Lần này thần may mắn đã
mỉm cười với Sony khi hiện tại số lượng Bluray bán ra đã vượt so với DVD trên
toàn cầu.
Television
Năm 1966, khi tivi màu bắt đầu phổ biến bán thương mại tại nhiều nước
trên thế giới, Sony đã chế tạo ra công nghệ Trinitron, giúp hiệu suất đèn hình tốt
hơn và sáng hơn gấp hai lần so với công nghệ chuẩn lúc đó. Trước khi công nghệ
Trinitron ra đời, Sony đã từng phát triển ra công nghệ Chromatron cho hình ảnh
tốt hơn chuẩn shadow mask trên các tivi màu thời bấy giờ. Nhưng kinh phí cho
một chiếc tivi Chromatron gần ¥400,000 trong khi họ niêm yết giá bán là
¥198,000, vậy là Chromatron bị lãng quên. Tháng 10 năm 1968, chiếc tivi KV5
1310 đầu tiên sử dụng công nghệ Trinitron được bán ra. Một năm sau Trinitron
nằm trong phòng khách các gia đình khá giả tại Mỹ. Khoảng hai năm sau đó
người châu Âu mới biết đến công nghệ này khi Sony phải chỉnh hệ màu NTSC
dùng cho Nhật và Mỹ sang hệ PAL cho chuẩn màu châu Âu.
Năm 1973, Sony được Viện Hàn Lâm Hoa Kỳ trao tặng giải Emmy vì thành
tựu Trinitron của họ. Đây là vinh dự bậc nhất cho ngành công nghiệp điện tử
nghe nhìn, bởi Sony chính là hãng chế tạo tivi duy nhất nhận giải này cho thành
tựu Trinitron của họ (hiện tại không biết có hãng nào nhận được Emmy Awards
như Sony khi xưa hay không). Trinitron được Ibuka xem là sản phẩm tự hào
nhất của Sony. Sau 26 năm bán Trinitron trên mọi lãnh thổ thế giới, Sony thông
báo họ đã bán được 100 triệu máy vào năm 1994. Đây được coi là sản phẩm
thành công bán chạy xếp thứ ba và là sản phẩm vinh dự nhất của Sony. Đối với
người Việt Nam thì câu slogan “Nét như Sony” thay thế cho câu slogan trong
quảng cáo của họ “It’s a Sony” để chỉ đến giai đoạn thống trị của Trinitron vào
thời điểm này. Trinitron chỉ mất dần vị thế khi công nghệ LCD của Sharp bắt đầu
dần phổ biến từ những năm cuối thập niên 90 trở về sau này.
Sony cũng hiểu rõ cần thay thế Trinitron để có thể đối chọi lại với ông vua
LCD Sharp đang dần lấy thị phần của họ. Họ phát triển ra màn hình phẳng mang
tên Wega, vẫn dựa trên công nghệ Trinitron, nhưng kích cỡ thì vẫn quá cồng
kềnh so với LCD của Sharp và 1 công nghệ mới là Plasma do Pioneer dẫn đầu
phát triển. Wega đã trở thành kẻ bại trận cho dù Sony đã chuyển Wega sang LCD
đầu tay của họ năm 2002. Năm 2005, Sony thay công nghệ mới của họ trên LCD
là Bravia, họ cũng cho ra đời chiếc LCD Bravia KDL46-X1000 đầu tiên của dòng
Bravia. Đây cũng là cái tên gắn liền với tivi Sony cho đến hiện tại. Bạn sẽ bất ngờ
nếu biết rằng thời điểm này tuy Sony chuyển sang LCD muộn hơn các hãng khác,
nhưng họ lại phát minh ra được một số công nghệ mà phải hai, ba năm sau các
hãng khác mới áp dụng vào LCD của họ.
Sau khi tham gia thị trường LCD, Sony muốn tìm một công nghệ mới nhằm
tránh đụng độ với Sharp tại lĩnh vực này, họ chuyển sang nghiên cứu Oled song
song với việc vẫn chú tâm vào LCD. Năm 2007 chúng ta lại được Sony giới thiệu
chiếc tivi oled thương mại đầu tiên trên thế giới mang mã XEL-1 lớn 11 inch, dày
3mm. Tấm nền và công nghệ hoàn toàn do một mình Sony độc lập chế tạo ra. Thế
là cái giá của nó cũng trên trời như bao sản phẩm trước đó do chính họ tự làm
ra từ A tới Z, $2000 cho một tivi màn hình 11 inch. Khi nhìn tận mắt XEL-1 tại
showroom của Sony, tui chỉ có thể dùng hai chữ “đáng tiếc” khi nói về nó. Đây
được xem là sản phẩm nữa vời của Sony như chính cái tivi transistor đầu tiên
của họ. Đối với tôi, chưa từng thấy qua màn hình nào rõ, đẹp, sắc nét như vậy
6
(sau này cái 8K của Sharp nhìn sắc xảo hơn), nhưng với chỉ 11 inch, Sony tính
làm cho ai xem? Những con khỉ trong sở thú chăng? Giá bán cũng không phải
nguyên nhân chính, bởi họ có thể biến oled thành loại tivi cao cấp bên cạnh
Bravia bình dân. Chính tỷ lệ 11 inch đã giết chết XEL-1. Tại thời điểm cuối năm
2007, nếu Sony bán ra tivi oled 26 inch hay 32 inch với giá dao động từ $30003500 thì có lẽ ngày nay Sony đã tạo ra một thị trường riêng cho dòng oled mà họ
là người đứng đầu. Ai cũng biết sau gần 5 năm, LG và Samsung mới chính thức
bán ra tivi oled phiên bảng tương đối lớn là 40 inch trong năm nay, mở đầu cho
dòng tivi oled trên thế giới. Còn Sony, họ đã bỏ xó thành quả công nghệ do mình
tạo ra cho người khác hưởng.
Home audio
Đừng cho rằng Sony không mạnh về công nghệ âm thanh gia đình so với
các hãng khác là một sai lầm lớn. Bởi sản phẩm thành công đầu tay của họ là
tapecorder và tape recorder. Năm 1961, họ bán ra máy ghi âm tape recorder có
ampli hoàn toàn sử dụng transistor đầu tiên tại Nhật. Năm 1965, Sony cho ra đời
TA-1120, máy stereo integrated amplifier hoàn toàn bằng silicon transistor đầu
tiên trên thế giới, mở ra một chương mới cho ngành âm nhạc và thu âm của thế
giới. Năm 1973, chiếc máy cassette TC-2850SD đầu tiên của Sony ra đời, đây
cũng là lúc họ tạo ra một hiện tượng nghe băng cassette tại nhà. Thập niên 80,
90 là thời điểm tại Sài Gòn đang có cơn sốt về thể loại nghe nhạc bằng băng
cassette này. Các cửa hàng điện tử ở đường Huỳnh Thúc Kháng khi đó lâu lâu
nhập về một dàn mini hifi của các nhãn hiệu như Sony, JVC, Kenwood thì dân tình
mê âm nhạc lại hằng ngày lui tới nghe ké.
Chắc ai cũng biết Sony chính là hãng tạo ra loại dĩa CD (compact disc)
được sử dụng cho đến ngày nay (Philips chỉ là hãng giữa chừng nhảy vào hợp
tác với Sony). Họ cũng là hãng bán ra đầu Compact Disc Player CDP-101 đầu tiên
trên thế giới vào năm 1982. Sony đã mở ra kỷ nguyên digital audio sử dụng CD
12cm cho nền âm nhạc nhân loại cho đến tận ngày nay. Chưa dừng lại với âm
thanh do CD tạo ra, Sony lại cho ra đời chuẩn mới cao cấp hơn là Super Audio
CD, họ bán ra đầu SACD mã số SCD-1 đầu tiên trên thế giới năm 1999. Ngày nay
chuẩn âm thanh này chỉ dành cho giới thượng lưu và chỉ những loại nhạc thính
phòng, opera, classic mới bán ra loại SACD này. Chuẩn SACD tuy không quá phổ
biến nhưng vẫn có chỗ đứng nhất định khi hầu hết các hãng sản xuất âm thanh
hàng đầu thế giới đều hỗ trợ chuẩn này.
Personal audio
7
Năm 1979, chiếc cassette cầm tay nhỏ gọn được Sony đặt tên là Walkman
đầu tiên trên thế giới đánh dấu thời kỳ vàng son của họ trong trào lưu do chính
họ tạo ra. Thực chất, Walkman đầu tiên mà Masaru Ibuka muốn bán ra là máy
TC-D5, sản xuất năm 1978. TC-D5 có chất lượng âm thanh cực hay, gần như
không khác mấy so với một máy cassette thực thụ. Tuy nhiên, kích thước cùng
trọng lượng lại là vấn đề với TC-D5. Ibuka đã nhiều lần thử nghiệm sử dụng nó
trong các chuyến bay công tác của mình. Tuy âm thanh không cần bàn cãi,
nhưng quá khó để mang bên người vì quá nặng. Ngoài ra, cái giá bán ra ¥99,800
(khoảng $570 thời đó) khiến ai cũng phải lắc đầu. Vậy là dự án Walkman TC-D5
bị bỏ rơi. Tháng 2 năm 1979, Morita khởi động lại dự án Walkman với ekip tạo
ra TC-D5 trước đó. Họ đã lược bỏ bớt các chức năng, cắt xén kích thước nhỏ hơn
phân nữa so với TC-D5, cùng với chi phí sản xuất giảm xuống thấp dưới ¥40,000.
Bốn tháng sau, ngày 21 tháng 6 năm 1979, chiếc Walkman hoàn thiện đầu tiên
với số mã TPS-L2 được bán ra đầu tiên tại Nhật với giá ¥33,000. Cơn sốt
Walkman chính thức bắt đầu sau đó cho tới tận cuối thế kỷ hai mươi. Từ Mỹ tới
châu Âu đều có hãng dựa vào Walkman để làm ra sản phẩm đối chọi lại Sony,
nhưng mọi cái tên đều bị đánh bật bởi Walkman.
Bốn năm sau tức năm 1983, với khẩu hiệu “Hãy tạo ra máy cassette cầm
tay nhỏ gọn như chính cái hộp băng cassette“, Sony đã giới thiệu máy WM-20
đầu tiên trên thế giới với kích cỡ gần như bằng đúng với cái hộp băng cassette.
Ngay lập tức hầu như mọi hãng điện tử lớn nhỏ trên thế giới đều dựa vào mẫu
mã này của Sony mà tự sản xuất cho sản phẩm riêng mình (Sony đã quá dễ dãi
trong việc sao chép này, đây cũng là một trong số các nguyên do thất bại trong
kinh doanh của các hãng Nhật sẽ được đề cập trong phần cuối).
Hai năm sau khi chiếc Compact Disc Player ra đời, Sony lại khiến mọi
người bỡ ngỡ khi họ bán ra CD portable (CD Walkman) đầu tiên trên thế giới
D50 nhỏ trong tầm tay, kích cỡ vừa đúng với bốn vỏ CD nhập lại. Lần này cái tên
Discman được Sony đặt ra cho dòng sản phẩm này. Năm 1999, để kỷ niệm 15
năm ra đời của CD Walkman, Sony thiết kế lại mẫu mã CD Walkman D-E01 theo
dạng hình tròn, sử dụng công nghệ chống sốc G-Protection nổi tiếng của họ cùng
độ mỏng hơn phân nữa khi họ chuyển sang dùng Ni-MH battery dẹt. Và cũng
giống với Walkman, các hãng khác cũng lần lượt ra các CD portable sau này với
thiết kế không thể khác hơn mẫu D-E01.
Tạo ra trào lưu mới dường như là “sở thích” của Sony. Năm 1992, Sony lại
bắt người dùng phải thán phục trước sức sáng tạo của họ khi cho ra lò máy MD
Walkman đầu tiên trên thế giới. Nếu nói về công nghệ cùng chất lượng âm thanh
thì Walkman và CD Walkman thua xa MD Walkman. Chuẩn âm thanh ghi trong
8
MD-disc gần như tuyệt đối so với CD gốc, còn đầu đọc MD lại có những công nghệ
âm thanh mà trên Walkman hay trên CD Walkman không thể tạo ra. Ngay lúc
đầu thì đây là sản phẩm bán rất chạy, nhưng sau đó người dùng nhận ra sự bất
tiện của nó, chính là việc MD-disc chỉ sử dụng cho đầu đọc chuyên môn, không
thể dùng như CD hay Cassette có thể dùng rộng rãi trên mọi thiết bị. Điều gây
khó hiểu là trên các khay chứa CD-disc của mọi đầu đọc đều hỗ trợ chuẩn 80 mm
của Sony trước đó, nhưng MD-disc lại là 64 mm và phải được bỏ vào hộp riêng,
khiến chuẩn này hoàn toàn không có chỗ đứng trên thị trường. Tuy nhiên, MD
vẫn được ưa chuộng tại Nhật cho tới tận năm 2004 khi chiếc Hi-MD ra đời với kỹ
thuật âm thanh thuộc loại tốt nhất của Sony cho dòng Walkman, thì người ta
nhận ra rằng thời đại MD bắt đầu kết thúc khi những chiếc iPod classic nhỏ gọn
hơn, chứa nhiều bản nhạc hơn bắt đầu được đón nhận tại thị trường này. Sony
chính thức ngưng sản xuất MD Walkman vào năm 2010 sau khi mẫu Hi-MD cuối
cùng của họ được bán ra năm 2006.
Video Camera
Chiếc máy video camcorder (hay còn gọi là camera VCR) chỉ thật sự xuất
hiện trên thế giới khi cuộc chiến giữa Betamax của Sony và VHS của JVC đến hồi
cao trào. Nhằm mục đích đánh phủ đầu đối thủ, năm 1983, Sony bán ra máy
video camcorder đầu tiên trên thế giới mã số BMC-100, sử dụng băng Beta
cassette của họ. Tuy nhiên, do nhận thấy tương lai tăm tối của Betamax bởi liên
minh VHS đã quá lớn mạnh, Sony đã chuyển hướng phát minh ra video tape 8
mm vào năm 1985. Sony liền nhanh chóng sản xuất ra video camcorder CCD-V8
sử dụng tape 8 mm đầu tiên trên thế giới trong năm 1985.
Năm 1989, dòng sản phẩm video camera 8mm được đặt tên thành
“Handycam” với máy CCD-TR55. Cái tên Handycam đã gắn liền với mọi máy
video camera sau này của Sony.
Tháng 9 năm 2004, máy video camera kỹ thuật số chuẩn HD 1080i đầu
tiên trên thế giới được Sony bán ra, mã số là HDR-FX1. Các năm sau này lần lượt
các máy Handycam với kỹ thuật tân tiến hơn lần lượt ra đời, giúp Sony ngang
hàng với Canon trong thị trường video camcorder này.
Từ cái máy radio TR-63 lần đầu bán ra tại Mỹ, đến khi Sony thành lập chi
nhánh đầu tiên của họ bên ngoài Nhật Bản tại New York năm 1960, danh tiếng
của Sony lúc này đã khá nổi. Do đó qui mô mở rộng sang lĩnh vực khác của Sony
đã được Akio Morita nghĩ tới. Nhưng mãi tới cuối thập niên 60 này, cơ hội cho
Sony mới đến. Nhờ sự thành công của Sony khi phát minh ra các loại tapecorder,
mà thị trường thu âm của thế giới hoàn toàn thay đổi theo chiều hướng phát
9
triển vũ bão. Các hãng thu âm của Mỹ và châu Âu lúc này hoạt động rất tích cực
để kiếm các đối tác mới tại châu Á. Tuy nhiên, họ lại gặp trở ngại lớn tại Nhật,
nơi xuất phát của các loại tapecorder mà những hãng thu âm này đang dùng.
Điển hình là CBS Records, hãng chiếm hơn 20% thị phần thu âm toàn cầu
năm 1967. CBS đã cử Harvey Schein qua Nhật đàm phán với các hãng thu âm tại
nước này về việc liên doanh với họ, nhưng không ai gật đầu với CBS. Sau vài
tháng không hề có kết quả, Schein chợt nghĩ tới Sony, nơi phụ trách bán cho CBS
các loại tapecorder và máy recorder chuyên dụng cho phòng thâu. Schein lập tức
tới trụ sở Sony tại Tokyo gặp Akio Morita nhằm xin lời khuyên trong việc kinh
doanh tại Nhật. Nhưng sau khi nghe Schein trình bày vấn đề đang gặp phải,
Morita chỉ nói gọn một câu: “Hợp tác liên doanh với Sony, thấy sao?”
Tháng 3 năm 1968, công ty liên doanh CBS/Sony Records Inc. được thành
lập trong sự ngỡ ngàng của các phòng thu âm tại Nhật bởi đây là công ty Nhật
đầu tiên liên doanh với một công ty nước ngoài. Vậy là Sony chính thức bước vào
lĩnh vực mới đối với họ: thị trường giải trí. Một công ty nổi tiếng thế giới về các
phát minh recorder liên doanh với phòng thu nổi tiếng nhất nhì tại Mỹ thì không
lý nào thất bại được. Việc làm ăn của CBS/Sony Records Inc. khá suông sẻ. Đến
năm 1983, liên doanh này đổi tên thành CBS/Sony Group Inc., đây là thời điểm
một năm sau khi Sony phát minh ra CD-disc. Nhờ có liên doanh CBS-Sony, CDdisc vừa ra đời liền có môi trường phát triển không thể tốt hơn trong việc đánh
bại LP-disc. Cũng nhờ CD-disc mà CBS/Sony Group đã thành công vang dội, khi
năm đầu tiên họ chỉ thu về ¥700 triệu, nhưng sau 20 năm con số này lên tới
¥110 tỷ.
Sự thành công của CBS/Sony Group đã khiến Morita chú ý hơn đến sản
xuất phần mềm. Morita muốn sau mười năm tới Sony sẽ có được thành công
trong sản xuất phần cứng cùng song song với phần mềm. Tháng 1 năm 1988,
Sony chính thức mua lại phòng thu CBS Records Inc.. Không dừng tại đây, Sony
tiếp tục mua lại xưởng phim lớn của Mỹ là Columbia Pictures
Entertainment, Inc. vào tháng 11 năm 1989. Thương vụ mua xưởng phim này
khiến Sony phải bỏ ra tới $3.4 tỷ, một con số lớn mà không công ty Nhật
nào dám bỏ ra. Vụ mua lại hai công ty lớn trong ngành giải trí của Mỹ
khiến dư luận xôn xao rất lớn ở cả Nhật lẫn Mỹ. Sau đó, hai cái tên mới toanh
trong ngành công nghiệp giải trí của thế giới được hình thành: Sony Music
Entertainment Inc.(SME) và Sony Pictures Entertainment Inc. (SPE). Năm 2004,
SME lại liên doanh với một phòng thu âm hàng đầu khác là Bertelsmann Music
Group, một cái tên mới xuất hiện là Sony BMG Music Entertainment. Sau bốn
năm liên doanh, Sony lại bỏ tiền ra mua lại toàn bộ cổ phần BMG, cái tên Sony
10
BMG Music Entertainment lại trở về thành Sony Music Entertainment (SME) kể
từ năm 2008. Hiện nay SME và SPE là hai tên tuổi lẫy lừng trong làng giải trí của
thế giới. SME là hãng thu âm lớn thứ hai thế giới, đứng sau Universal Music
Group. Còn SPE là hãng phim lớn thứ ba thế giới, đứng sau Paramount Pictures
và Warner Bros. Pictures.
Akio Morita muốn rằng các phần cứng AV do họ sản xuất hay phát minh ra
phải có được phần mềm thích ứng đi kèm ngay, do đó Sony Music Entertainment
Inc. và Sony Pictures Entertainment Inc. là hai công ty con không thể thiếu đối
với họ khi thời đại phần mềm bắt đầu được mọi người quan tâm tới.
Giữa thập niên 80 trên thế giới xuất hiện một phong trào khá thịnh hành,
máy nghe nhạc Walkman của Sony đi kèm với máy chơi game cầm tay Game Boy
của Nintendo. Thời điểm này ngành game của thế giới chỉ sử dụng các loại băng
chuyên biệt cho các máy khác nhau của Nintendo hay Sega. Sony đã để mắt tới
thị trường video game khi họ muốn CD-disc của mình vươn xa hơn. Vậy là Sony
đề nghị với Nintendo lập một công ty liên doanh trong dự án Super Famicom của
Nintendo. Sản xuất CD-rom chuyên biệt cho Super Famicom sẽ do Sony phụ trách.
Dự án được thành lập và hai bên sẽ tuyên bố trong kỳ Consumer Electronics
Show năm 1989. Tuy nhiên, trước ngày tuyên bố, Nintendo lại từ bỏ dự án do lo
ngại khi sản phẩm thành công bán ra, họ sẽ nối gót CBS Records hay Columbia
Pictures bị Sony mua lại. Vì vậy Nintendo chuyển đối tác là Philips với loại dĩa
CD-i của hãng này. Vậy là Sony đã thất bại trong việc gia nhập thị trường game.
Nhưng không lâu sau thất bại đó, cơ hội lại đến với họ. Đầu thập niên 90
khi kỹ thuật digital bắt đầu dần nở rộ trong lĩnh vực nghe nhìn, sự thành công
của CD-disc cùng VideoCD (VCD) đã giúp Sony vững mạnh trong thời đại
multimedia này. Tháng 11 năm 1993, hai công ty con của Sony là SMEJ(SME trụ
sở tại Nhật) và SPE thành lập ra một công ty mới chuyên phụ trách về mọi việc
liên quan tới lĩnh vực video game mà trước đó họ muốn làm, công ty này lấy tên
là Sony Computer Entertainments Inc. (SCEJ) trụ sở tại Tokyo.
Công ty mới mẻ này cũng chỉ cần đúng một năm là đã thành công trong
việc chế tạo ra CD-rom 32-bit dành cho console mà họ sắp bán ra. Ngày 3 tháng
12 năm 1994, Sony bán ra máy chơi game console đầu tiên của họ tại Nhật với
cái tên “PlayStation“. Cả ngành công nghiệp game lúc đó cho rằng PlayStation sẽ
lại là một bong bóng xì hơi của Sony, khi thị phần game trên thế giới do Nintendo
cùng Sega chia nhau nắm giữ. “Đừng cười vội, mọi người sẽ biết kết quả ngay
thôi“, cựu chủ tịch của SMEJ và là giám đốc của SCE khi đó Toshio Ozawa đã
mạnh dạng tuyên bố. Sự thật đúng như Ozawa nói! 100,000 máy xuất xưởng
trong ngày đầu tiên đều bán sạch. Sáu tháng sau con số này là 1 triệu máy, chỉ
11
tại thị trường Nhật. Mùa thu năm 1995, PlayStation bay qua Mỹ và châu Âu,
Sony chỉ mất hai ngày là bán được 100,000 máy tại Mỹ. Kết thúc năm 1995 con
số này lên thành 800,000 máy. Đúng hai năm sau kể từ ngày ra mắt, PlayStation
đã tăng lên thành 10 triệu máy chỉ tại Mỹ, Sony mất thêm chín tháng cho 10 triệu
máy tiếp theo, và họ đạt được con số 30 triệu máy chỉ sáu tháng sau đó. Lúc này
thì cả Nintendo và Sega đều ngậm bồ hòn không biết nói gì về sự thành công của
PlayStation.
PlayStation sau gần hai năm bán ra đã cướp đi hơn 48% thị phần tại Mỹ
của Nintendo(40%) và Sega(12%). Đến năm 1998, PlayStation đã “giúp” xóa sổ
thị phần game console của Sega, khi Sega tuyên bố ngưng sản xuất dòng máy
Saturn của họ. Sự thành công của PlayStation gắn liền với tên tuổi hai hãng
phần mềm về game là Square-Enix với dòng Jap RPG huyền thoại Final Fantasy,
và Konami với dòng Metal Gear Solid không có đối thủ vào thời đó.
Không gì vĩnh cữu trên đời, con người cũng sẽ chết, động thực vật cũng có
giới hạn của nó. PlayStation cũng phải theo quy luật này. Ngày 26 tháng 3 năm
2006, PlayStation chính thức kết thúc vòng đời của mình khi mà đứa em của nó
là PlayStation 2 ra đời năm 2000 đã giành lấy vinh quang của người anh. Tuy
nhiên, PlayStation vẫn tự hào khi đây là sản phẩm điện tử thứ hai duy nhất trên
thế giới sau tivi Trinitron của Sony đạt mốc 100 triệu máy trên toàn cầu tại thời
điểm đó.
Sau khi chuẩn DVD ra đời năm 1995, chuẩn DVD dành cho game console
phải mất gần năm năm mới được sản xuất ra khi thời đại 3D bắt đầu phát triển.
Sự thành công trong việc áp dụng CD-disc vào PlayStation đã khiến Sony áp
dụng tiếp chuẩn DVD của họ vào thế hệ game console tiếp theo. Ngày 4 tháng 3
năm 2000, PlayStation 2 chính thức bán ra tại Nhật và hầu như PlayStation 2
(PS2) chỉ có một đối thủ duy nhất chính là người anh PlayStation của nó. Sự phát
triển khủng bố của PS2 khiến Nintendo gần như không còn được ai nhớ tới trước
khi máy DS và Wii của họ ra đời sau này. PS2 chỉ mất bốn năm hai tháng là bán
được 100 triệu máy trên thế giới vào tháng 5 năm 2004. Con số này tăng lên
thành 140 triệu máy vào tháng 9 năm 2009, giúp PS2 trở thành máy game
console bán chạy nhất mọi thời đại cho đến hiện tại.
Cũng như CD và DVD, khi chuẩn Bluray của Sony bắt đầu được biết tới
nhiều hơn thì cũng là lúc máy game console mới của họ sẽ ra đời, lần này là
PlayStation 3 (PS3), bán tại Nhật ngày 11 tháng 11 năm 2006. Tuy nhiên, PS3
không có được khởi đầu ấn tượng như PlayStation hay PS2 bởi giá bán ban đầu
quá cao. Cũng bởi do Xbox 360 của Microsoft ra đời đúng một năm trước đó đã
chiếm một thị phần lớn của PS2. Ngoài ra đối thủ tưởng chừng như đã ngủ say là
12
Nintendo lại bán ra game console Wii của họ trước tiên tại Mỹ vào tháng 11 năm
2006, một tháng trước khi PS3 đổ bộ vào thị trường này, với giá chỉ $250. Mỗi
máy PS3 20GB ($500) bán ra Sony phải chịu lỗ hơn $300 và bản 60GB ($600) là
$240, cũng bởi mọi công nghệ trong đó quá mới và giá thành linh kiện trên trời
tại thời điểm đó. Hiện tại chưa thể nói PS3 là một thất bại của Sony, bởi số lượng
máy bán ra chỉ thua sát nút Xbox 360 khoảng 2 triệu máy tính tới tháng 1 năm
nay (PS3 ra sau Xbox 360 đúng một năm), nhưng có lẽ PS3 không thể theo kịp
Wii (95 triệu máy) do đã để đối thủ đi trước gần hai năm (cuộc chiến của PS3 và
Wii chỉ chính thức khi Sony bán PS3 Slim và giảm giá xuống còn khoảng $250350).
Sẽ thiếu sót nếu không nói tới dòng PlayStation Portable (PSP). Ra đời vào
tháng 12 năm 2004, gần như cùng thời điểm với Nintendo DS. Tuy vượt trội đối
thủ về phần cứng, nhưng phần mềm của PSP lúc ban đầu lại thua xa DS về số
lượng cùng cách giải trí. Chúng ta thấy được sự yếu kém của Sony trong việc
kinh doanh rõ ràng nhất khi nhìn vào thời điểm này cho tới hiện tại (sẽ nói rõ
trong phần cuối). Số lượng máy bán ra của PSP chỉ bằng đúng một nữa số máy
DS đang lưu hành trên thế giới. Rõ ràng Sony thua hoàn toàn Nintendo trong
thời điểm hiện tại. Không biết máy console portable PSVita ra đời năm ngoái có
giúp Sony lấy lại vị thế của kẻ dẫn đầu hay không? Hay đây sẽ là sự chấm dứt của
dòng game console portable khi iOS của Apple đang hoành hành bá đạo trên thế
giới?
Các lĩnh vực khác cùng các sản phẩm High-end audio
Có thể nói ở Sony rất đặc biệt, họ tham gia vào sản phẩm điện tử nào thì
gần như chắc chắn họ sẽ thành công, trừ lần tham gia sản xuất robot (đây cũng
chưa hẳn là thất bại của Sony khi thời gian đầu Aibo là sản phẩm bán rất chạy,
hầu như chỉ có thể đặt trước hay có người quen trong Sony mới có thể mua
được). Lĩnh vực máy ảnh digital, dòng máy tính Vaio nổi tiếng, thiết bị AV cao
cấp, mobile (hiện tại vẫn chưa gọi là thất bại của Sony) đều có những sản phẩm
giúp Sony nhanh chóng chen chân vào có chỗ đứng tại lĩnh vực đó.
Sony tham gia vào lĩnh vực camera vào năm 1981, nhưng chỉ là sản phẩm
mẫu tìm hiểu thị trường của họ, dưới tên Mavica. Sony chỉ thật sự bước chân vào
làng camera thế giới là vào năm 1996, khi họ bán ra máy Cyber-Shot DSC-F1 đầu
tiên của mình. Đến năm 2006, Sony mới chân ướt chân ráo sản xuất ra máy
DSLR đầu tiên là DSLR-A100. Tuy chỉ là anh lính mới so với các tên tuổi lẫy lừng
khác như Canon, Nikon, Pentax, Olympus, nhưng họ lại thành công không ngờ.
Hiện nay thị phần digital camera (gồm cả compact và DSLR) của Sony đứng thứ
hai thế giới, chỉ sau Canon; còn dòng DSLR thì họ đứng thứ ba, ngay sau Canon
13
và Nikon. Với lĩnh vực computer, họ cũng tạo dấu ấn khi là hãng đầu tiên phát
minh ra chuẩn dĩa 3.5 floppy cho PC, chuẩn này nhanh chóng đánh bại chuẩn 5.5
inch do IBM chế tạo ra, 3.5 floppy được sử dụng cho đến khi chính Sony thay thế
bằng CD-rom do họ phát minh ra. Dòng máy tính Vaio (type Z) được xếp ngang
hàng với Macbook pro của Apple về kiểu dáng thời trang nhưng hơn hẳn về cấu
hình cùng giá cả.
Trong thế giới High-end về công nghệ điện tử, Sony cũng không muốn bỏ
qua khi họ bán ra dòng sản phẩm Qualia với các chất liệu hoàn toàn được làm
bằng tay cùng các công nghệ chưa xuất hiện trên thị trường (mỗi sản phẩm của
Qualia chế tạo thành công thì Sony cũng muối mặt với trên 85% tỷ lệ thất bại, bí
mật này được một kỹ sư phụ trách sản xuất giấu tên tiết lộ ra ngoài), được xem
là những món nghệ thuật do Sony tạo ra cho các fan của họ. Điển hình là công
nghệ LED trên LCD Qualia 005 46 inch bán ra năm 2004. Công nghệ LED này
phải tới bốn năm sau đó, các hãng sản xuất tivi trên thế giới mới áp dụng vào
LCD của họ. Ngoài ra, đây cũng là LCD đầu tiên trên thế giới có chuẩn màn hình
Full HD (1980×1080), mãi tới năm 2007 Sharp mới bán ra tivi có chuẩn Full HD
này, và đến năm 2008 Full HD mới bắt đầu có mặt trên mọi hãng sản xuất tivi
LCD. Tuy nhiên, có người sẽ thắc mắc rằng cùng năm đó, Samsung cũng bán ra
một LCD 46 inch tương tự nhưng không có LED, và Samsung tự tuyên bố hãng
bán ra tivi LCD Full HD đầu tiên trên thế giới. Không ai biết chắc ai là hãng làm
ra đầu tiên, bởi Qualia 005 được giới thiệu vào tháng 8 và bán ra tháng 11 năm
2004, còn Samsung giới thiệu vào tháng 5 và thông báo sẽ bán ra cuối tháng 8,
nhưng đến tháng 10 Samsung mới chính thức bán ra. Các quan chức của Sony tại
Nhật đã bất ngờ bởi họ cho biết công nghệ Full HD trên LCD này chỉ duy nhất
Sony nghiên cứu thành công vào đầu năm 2004. Và người trong ngành cho rằng
liên doanh S-LCD thành lập tháng 4 năm đó được xem như là cơ hội cho
Samsung tiếp cận trực tiếp với công nghệ màn hình LCD của Nhật và đây là mối
họa tìm ẩn chết người của Sony. Sony chỉ được an ủi khi Samsung phải ngừng
sản xuất dòng tivi này do vấn đề lỗi phần cứng xảy ra liên tục sau vài tháng sử
dụng.
Đối với ai đã sở hữu qua một sản phẩm của Qualia luôn cho rằng đây
không phải thất bại của Sony, ít nhất về công nghệ. Bởi tất cả sản phẩm này đều
được giới chuyên môn tại Nhật và Mỹ cho điểm 10 nếu xét về chất lượng ở mọi
sản phẩm. Chẳng qua do họ tạo ra các công nghệ quá mới so với mặt bằng chung
nên không ai hưởng ứng. Ngoài ra do quá tốn kém để chế tạo, giá bán đối với
người dùng bình thường quá mắc nhưng đối với Sony lại lỗ nặng, nên chỉ có hai
nơi là Nhật (2003-2005) và Mỹ (2004-2006) trong vòng vỏn vẹn hai năm bán ra
là ngừng sản xuất.
14
Sony cũng có những mẫu sản phẩm High-end cùng phân khúc với các tên
tuổi âm thanh lừng danh của Mỹ hay châu Âu. Chẳng hạn như: Stereo Digital
Ampli TA-DR1a có giá ￥ 1,260,000; đầu đọc SCD và CD SCD-DR1 có giá
￥1,260,000; cặp loa SS-R1 có giá ￥892,000 (giá 1 loa); loa Sountina NSA-PF1 có
giá ￥1,050,000 cho 1 cái.
Sony đối với người Nhật là một di sản tinh thần không thể thay thế. Không
người Nhật am hiểu công nghiệp điện tử nào nói “không” với bạn khi cho rằng
Sony chính là công ty lèo lái cho cả nền công nghiệp điện tử Nhật Bản vươn ra
khắp thế giới với những sản phẩm nổi tiếng là chất lượng, cao cấp. Có thể dễ
dàng nhận ra điều này trong các dòng sản phẩm thất bại trong kinh doanh của
họ, đó đều là các công nghệ quá mới, đều trước thế giới. Hiện tại có thể Sony
đang lạc lối trong kinh doanh, nhưng đối với Sony của Ibuka và Morita: “Đây
không phải là công ty được tạo ra nhằm mục đích duy nhất là kinh doanh, Sony
được tạo ra nhằm giúp Nhật Bản tái thiết đất nước, giúp thế giới biết tới tại
châu Á có một đất nước mà có thể tạo ra các sản phẩm xuất sắc nhất, tiên tiến
nhất dành cho mọi người“.
1.4 Tầm nhìn chiến lược, sứ mệnh của Sony:
Phương châm của người sáng lập Sony là "Hãy làm những gì chưa bao
giờ được thực hiện trước" và "Luôn luôn đi trước một bước".
Năm nguyên tắc cốt lõi của Sony cho sự hoàn hảo và sáng tạo xuất sắc để
cung cấp giá trị lâu dài thông qua thiết kế:
Curiosity: Sự tò mò
Sự tò mò của chúng tui bắt nguồn từ một bối cảnh của niềm vui và hứng
thú. Sony phát triển mạnh về một nền văn hóa của tự do và cởi mở , và nó thể
Phân tích chiến lược Kinh doanh của tập đoàn Sony
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới toàn cầu như hiện nay, tất cả các
tập đoàn, các công ty đa quốc gia, các doanh nghiệp luôn phải hoạt động trong
một môi trường khắc nghiệp và các đối thủ cạnh tranh liên tục thay đổi chính
sách nhằm thu hút khách hàng về phía mình. Mỗi loại hàng hoá, người tiêu dùng
nói chung đứng trước nhiều sự lựa chọn khác nhau về chủng loại và nhãn hiệu
hàng hoá. Đồng thời nhu cầu của khách hàng ngày càng đa dạng và phong phú.
Do đó khách hàng có quyền lựa chọn những hàng hoá có sức hấp dẫn nhất nhằm
thoả mãn tối đa nhu cầu và lợi ích của mình.
Đứng trước môi trường cạnh tranh gay gắt như vậy, các công ty phải làm
gì để tồn tại và chiến thắng. Muốn thu hút được khách hàng cần có chiến
lược rõ ràng nhằm tạo ra sự khác biệt hơn hẳn so với đối thủ cạnh tranh. Đồng
thời phải luôn theo dõi từng cử động của đối thủ cạnh tranh để có những phản
ứng kịp thời. Vì vậy các công ty cần định rõ những điểm mạnh, điểm yếu của
mình nhằm định vị và tạo sự khác biệt hoá tạo lợi thế cạnh tranh, song song với
việc tìm ra những điểm yếu, những kẻ hở của đối thủ cạnh tranh để tấn công và
né tránh. Sony cũng không nằm những quy luật đó, để có thể đứng vững trên thị
trrường toàn cầu cho tới hiện nay, Sony cũng cần đề ra cho những những
chiến lược kinh doanh hợp lý trong suốt quá trình hoạt động. Với mong muốn
vận dụng các lý thuyết về chiến lược kinh doanh đã được học vào trong thực tiễn,
tìm hiểu sâu hơn về chiến lược kinh doanh của Sony, tui xin thực hiện đề tai
“Phân tích chiến lược Kinh doanh của tập đoàn Sony”.
CHƯƠNG I
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SONY
1.1 Sơ lược về Tập đoàn Sony
Tên Công ty: Tập đoàn Sony
Thành lập: Vào ngày 07/5/1946
Tổng hành dinh: 1-7-1 Konan, Minato-ku, Tokyo 108-0075, Japan
Chủ tịch hội đồng quản trị và CEO hiện nay: Kazuo Hirai
Ngành sản xuất chính:
- Tivi: LCD televisions
- Hình ảnh kỹ thuật số: Máy ảnh ống kính đơn có thể thay đổi, máy ảnh kỹ
thuật số nhỏ gọn, máy quay phim
- Audio / video: âm thanh Home, đầu đĩa Blu- ray ™ và ghi âm, thiết bị âm
thanh di động dựa trên bộ nhớ
- Chất bán dẫn: cảm biến hình ảnh và chất bán dẫn khác
- Linh kiện điện tử: Pin, ghi hình, hệ thống ghi dữ liệu
- Y tế: Các thiết bị y tế liên quan
Vị trí của văn phòng chính và các trung tâm nghiên cứu tại Nhật Bản:
Tokyo, Kanagawa, Miyagi
Số lượng nhân viên (hợp nhất): 131,700 người (thời điểm ngày
31/3/2015)
Doanh thu hợp nhất và doanh thu hoạt động (2014): 8,215,900 million yên
1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của Sony
Năm 1946, kĩ sư Masaru và nhà vật lý học Akio Morita đã đầu tư một số
tiền tương đương 845 bảng Anh hiện nay để thành lập công ty, tọa lạc tại tầng
3
hầm của một cửa hiệu bán thức ăn tráng miệng ở Tokyo. Ban đầu công ty có tên
là Tokyo Tsunchin Kogyo với 20 nhân viên chuyên sửa chữa thiết bị điện và bán
những sản phẩm do họ tạo ra. Vận may đến với họ vào năm 1954, khi công ty xin
được giấy phép chế tạo Transistor. Transistor vốn đã được phát minh ở Hoa Kỳ
nhưng khi đó nó chưa được ứng dụng cho radio, một thiết bị vốn rất có giá trị
thời bấy giờ. Tháng 5 năm 1954, Sony đã tạo ra transistor đầu tiên của Nhật và
máy radio dùng transistor đầu tiên trên thế giới.
Akio Morita đã sớm nhận thức rằng công ty cần tham vọng mở rộng thị
trường ra toàn cầu chứ không thể chỉ giới hạn hoạt động kinh doanh ở Nhật.
Ông cũng còn là người có tầm nhìn chiến lược khi khẳng định rằng thương hiệu
Sony sẽ nổi tiếng cùng với tất cả những sản phẩm của nó. Với những tiêu chí đã
đề ra, Sony nhanh chóng trở thành một tập đoàn quốc tế hùng mạnh. Năm 1960,
Hiệp hội Sony Hoa Kỳ ra đời và năm 1968, Sony Vương quốc Anh được thành lập.
Do Sony ngày càng phát triển, Akio Morita quyết định vừa duy trì những thành
quả đã đạt được vừa tiếp tục đổi mới. Triết lý của ông là “toàn cầu hoá”. Chiến
lược kinh doanh của công ty là chia thành nhiều tập đoàn nhỏ hoạt động thông
qua việc lập kế hoạch và phát triển những sản phẩm được tung ra bởi những tập
đoàn lớn.
Những năm gần đây, để phát triển sản phẩm hàng điện tử gia dụng, Sony
đặc biệt chú trọng đến việc vươn lên vị trí hàng đầu trong lĩnh vực liên quan.
Năm 1988, Sony tiếp nhận công ty CBS Records Inc để thành lập nên Sony Music
Entertainment và năm 1989 tiếp tục mua lại Columbia Pictures thành lập nên
Sony Picture Entertainment. Sony PlayStation khai trương vào năm 1995 đưa
tập đoàn Sony trở thành tập đoàn chiếm vị trí hàng đầu trong lĩnh vực trò chơi
điện tử.
1.3 Lĩnh vực kinh doanh và các sản phẩm của Sony
Những sảm phẩm đình đám đã giúp cho Sony khẳng định mình và
đứng vững được trên thị trường khốc liệt và cả những sản phẩm thất bại
giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan hơn về một thương hiệu nổi tiếng.
Video Recorder
Cuối thập niên 50, trong khi các đài phát thanh trên thế giới sử dụng băng
video VTR do hãng Ampex chế tạo với kích cỡ đồ sộ do họ dùng công nghệ băng
video rộng 2 inch, Sony đã lặng lẽ gia nhập vào nghiên cứu và sản xuất VTR cho
riêng Nhật. Ban đầu họ vẫn dựa vào công nghệ băng video 2 inch của Ampex để
chế tạo ra sản phẩm thử nghiệm video VTR đầu tiên tại Nhật năm 1958. Nhưng
4
do sử dụng băng 2 inch nên chiếc máy VTR hoàn chỉnh vẫn mang kích thước đồ
sộ. Năm 1961, Sony lại làm một cú sốc mới khi họ cho ra đời video VTR sử dụng
transistor đầu tiên của thế giới, mã số SV-201 với kích cỡ nhỏ hơn nhiều so với
máy thử nghiệm ban đầu. Bốn năm sau, máy CV-2000 đánh dấu tên tuổi của
Sony lên tầm cao mới khi họ thành công chế tạo ra VTR hoàn toàn dùng
transistor đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ băng video chỉ rộng 0,5 inch,
và nhờ công nghệ 0,5 inch này mà CV-2000 cũng là máy video VTR đầu tiên dành
cho người dùng phổ thông trong nhà.
Đúng 10 năm sau khi bán máy VTR transistor đầu tiên trên thế giới, Sony
tiếp tục cho ra lò máy VCR VP-1100 đầu tiên trên thế giới, chính thức mở ra kỷ
nguyên VCR kéo dài đến những năm đầu thế kỷ hai mươi mốt.
Năm 1975, sau khi rời khỏi dự án VHS của JVC, Sony tính làm cuộc cách
mạng với Betamax khi họ cho ra đời máy VCR SL-6300 sử dụng công nghệ băng
video này. Nhưng do đơn thân độc mã nên Betamax đã thất bại. Sony chính thức
cho ra đời VCR sử dụng băng VHS đầu tiên của họ năm 1988, đánh dấu kết thúc
cuộc chiến giữa Betamax và VHS. Sự thật sau này giới công nghệ trên thế giới
mới công nhận chuẩn Betamax cho hình ảnh tốt hơn nhiều so với VHS, kích cỡ
của Beta tape cũng nhỏ hơn so với VHS tape. Nhưng có lẽ giá cả là trở ngại quá
lớn đối với người dùng thời đó.
Năm 1993, Sony dẫn đầu trong dự án hợp tác với Philips, JVC và Panasonic
làm ra chuẩn ghi hình mới là VCD nhằm thay thế cho VHS đang dần bão hòa. 2
năm sau, Sony lại cùng ekip này (Toshiba thay thế cho JVC) cho ra đời chuẩn DVD
chất lượng hơn hẳn so với VCD. Năm 2000, lại cũng chính Sony là hãng khởi
xướng dự án chuẩn Bluray Disc, với hãng hợp tác chính là Philips. Tháng 4 năm
2003, Sony giới thiệu đầu bluray BDZ-S77 đầu tiên trên thế giới tại Nhật, bắt đầu
quá trình cạnh tranh với chuẩn HD-DVD của Toshiba. Lần này thần may mắn đã
mỉm cười với Sony khi hiện tại số lượng Bluray bán ra đã vượt so với DVD trên
toàn cầu.
Television
Năm 1966, khi tivi màu bắt đầu phổ biến bán thương mại tại nhiều nước
trên thế giới, Sony đã chế tạo ra công nghệ Trinitron, giúp hiệu suất đèn hình tốt
hơn và sáng hơn gấp hai lần so với công nghệ chuẩn lúc đó. Trước khi công nghệ
Trinitron ra đời, Sony đã từng phát triển ra công nghệ Chromatron cho hình ảnh
tốt hơn chuẩn shadow mask trên các tivi màu thời bấy giờ. Nhưng kinh phí cho
một chiếc tivi Chromatron gần ¥400,000 trong khi họ niêm yết giá bán là
¥198,000, vậy là Chromatron bị lãng quên. Tháng 10 năm 1968, chiếc tivi KV5
1310 đầu tiên sử dụng công nghệ Trinitron được bán ra. Một năm sau Trinitron
nằm trong phòng khách các gia đình khá giả tại Mỹ. Khoảng hai năm sau đó
người châu Âu mới biết đến công nghệ này khi Sony phải chỉnh hệ màu NTSC
dùng cho Nhật và Mỹ sang hệ PAL cho chuẩn màu châu Âu.
Năm 1973, Sony được Viện Hàn Lâm Hoa Kỳ trao tặng giải Emmy vì thành
tựu Trinitron của họ. Đây là vinh dự bậc nhất cho ngành công nghiệp điện tử
nghe nhìn, bởi Sony chính là hãng chế tạo tivi duy nhất nhận giải này cho thành
tựu Trinitron của họ (hiện tại không biết có hãng nào nhận được Emmy Awards
như Sony khi xưa hay không). Trinitron được Ibuka xem là sản phẩm tự hào
nhất của Sony. Sau 26 năm bán Trinitron trên mọi lãnh thổ thế giới, Sony thông
báo họ đã bán được 100 triệu máy vào năm 1994. Đây được coi là sản phẩm
thành công bán chạy xếp thứ ba và là sản phẩm vinh dự nhất của Sony. Đối với
người Việt Nam thì câu slogan “Nét như Sony” thay thế cho câu slogan trong
quảng cáo của họ “It’s a Sony” để chỉ đến giai đoạn thống trị của Trinitron vào
thời điểm này. Trinitron chỉ mất dần vị thế khi công nghệ LCD của Sharp bắt đầu
dần phổ biến từ những năm cuối thập niên 90 trở về sau này.
Sony cũng hiểu rõ cần thay thế Trinitron để có thể đối chọi lại với ông vua
LCD Sharp đang dần lấy thị phần của họ. Họ phát triển ra màn hình phẳng mang
tên Wega, vẫn dựa trên công nghệ Trinitron, nhưng kích cỡ thì vẫn quá cồng
kềnh so với LCD của Sharp và 1 công nghệ mới là Plasma do Pioneer dẫn đầu
phát triển. Wega đã trở thành kẻ bại trận cho dù Sony đã chuyển Wega sang LCD
đầu tay của họ năm 2002. Năm 2005, Sony thay công nghệ mới của họ trên LCD
là Bravia, họ cũng cho ra đời chiếc LCD Bravia KDL46-X1000 đầu tiên của dòng
Bravia. Đây cũng là cái tên gắn liền với tivi Sony cho đến hiện tại. Bạn sẽ bất ngờ
nếu biết rằng thời điểm này tuy Sony chuyển sang LCD muộn hơn các hãng khác,
nhưng họ lại phát minh ra được một số công nghệ mà phải hai, ba năm sau các
hãng khác mới áp dụng vào LCD của họ.
Sau khi tham gia thị trường LCD, Sony muốn tìm một công nghệ mới nhằm
tránh đụng độ với Sharp tại lĩnh vực này, họ chuyển sang nghiên cứu Oled song
song với việc vẫn chú tâm vào LCD. Năm 2007 chúng ta lại được Sony giới thiệu
chiếc tivi oled thương mại đầu tiên trên thế giới mang mã XEL-1 lớn 11 inch, dày
3mm. Tấm nền và công nghệ hoàn toàn do một mình Sony độc lập chế tạo ra. Thế
là cái giá của nó cũng trên trời như bao sản phẩm trước đó do chính họ tự làm
ra từ A tới Z, $2000 cho một tivi màn hình 11 inch. Khi nhìn tận mắt XEL-1 tại
showroom của Sony, tui chỉ có thể dùng hai chữ “đáng tiếc” khi nói về nó. Đây
được xem là sản phẩm nữa vời của Sony như chính cái tivi transistor đầu tiên
của họ. Đối với tôi, chưa từng thấy qua màn hình nào rõ, đẹp, sắc nét như vậy
6
(sau này cái 8K của Sharp nhìn sắc xảo hơn), nhưng với chỉ 11 inch, Sony tính
làm cho ai xem? Những con khỉ trong sở thú chăng? Giá bán cũng không phải
nguyên nhân chính, bởi họ có thể biến oled thành loại tivi cao cấp bên cạnh
Bravia bình dân. Chính tỷ lệ 11 inch đã giết chết XEL-1. Tại thời điểm cuối năm
2007, nếu Sony bán ra tivi oled 26 inch hay 32 inch với giá dao động từ $30003500 thì có lẽ ngày nay Sony đã tạo ra một thị trường riêng cho dòng oled mà họ
là người đứng đầu. Ai cũng biết sau gần 5 năm, LG và Samsung mới chính thức
bán ra tivi oled phiên bảng tương đối lớn là 40 inch trong năm nay, mở đầu cho
dòng tivi oled trên thế giới. Còn Sony, họ đã bỏ xó thành quả công nghệ do mình
tạo ra cho người khác hưởng.
Home audio
Đừng cho rằng Sony không mạnh về công nghệ âm thanh gia đình so với
các hãng khác là một sai lầm lớn. Bởi sản phẩm thành công đầu tay của họ là
tapecorder và tape recorder. Năm 1961, họ bán ra máy ghi âm tape recorder có
ampli hoàn toàn sử dụng transistor đầu tiên tại Nhật. Năm 1965, Sony cho ra đời
TA-1120, máy stereo integrated amplifier hoàn toàn bằng silicon transistor đầu
tiên trên thế giới, mở ra một chương mới cho ngành âm nhạc và thu âm của thế
giới. Năm 1973, chiếc máy cassette TC-2850SD đầu tiên của Sony ra đời, đây
cũng là lúc họ tạo ra một hiện tượng nghe băng cassette tại nhà. Thập niên 80,
90 là thời điểm tại Sài Gòn đang có cơn sốt về thể loại nghe nhạc bằng băng
cassette này. Các cửa hàng điện tử ở đường Huỳnh Thúc Kháng khi đó lâu lâu
nhập về một dàn mini hifi của các nhãn hiệu như Sony, JVC, Kenwood thì dân tình
mê âm nhạc lại hằng ngày lui tới nghe ké.
Chắc ai cũng biết Sony chính là hãng tạo ra loại dĩa CD (compact disc)
được sử dụng cho đến ngày nay (Philips chỉ là hãng giữa chừng nhảy vào hợp
tác với Sony). Họ cũng là hãng bán ra đầu Compact Disc Player CDP-101 đầu tiên
trên thế giới vào năm 1982. Sony đã mở ra kỷ nguyên digital audio sử dụng CD
12cm cho nền âm nhạc nhân loại cho đến tận ngày nay. Chưa dừng lại với âm
thanh do CD tạo ra, Sony lại cho ra đời chuẩn mới cao cấp hơn là Super Audio
CD, họ bán ra đầu SACD mã số SCD-1 đầu tiên trên thế giới năm 1999. Ngày nay
chuẩn âm thanh này chỉ dành cho giới thượng lưu và chỉ những loại nhạc thính
phòng, opera, classic mới bán ra loại SACD này. Chuẩn SACD tuy không quá phổ
biến nhưng vẫn có chỗ đứng nhất định khi hầu hết các hãng sản xuất âm thanh
hàng đầu thế giới đều hỗ trợ chuẩn này.
Personal audio
7
Năm 1979, chiếc cassette cầm tay nhỏ gọn được Sony đặt tên là Walkman
đầu tiên trên thế giới đánh dấu thời kỳ vàng son của họ trong trào lưu do chính
họ tạo ra. Thực chất, Walkman đầu tiên mà Masaru Ibuka muốn bán ra là máy
TC-D5, sản xuất năm 1978. TC-D5 có chất lượng âm thanh cực hay, gần như
không khác mấy so với một máy cassette thực thụ. Tuy nhiên, kích thước cùng
trọng lượng lại là vấn đề với TC-D5. Ibuka đã nhiều lần thử nghiệm sử dụng nó
trong các chuyến bay công tác của mình. Tuy âm thanh không cần bàn cãi,
nhưng quá khó để mang bên người vì quá nặng. Ngoài ra, cái giá bán ra ¥99,800
(khoảng $570 thời đó) khiến ai cũng phải lắc đầu. Vậy là dự án Walkman TC-D5
bị bỏ rơi. Tháng 2 năm 1979, Morita khởi động lại dự án Walkman với ekip tạo
ra TC-D5 trước đó. Họ đã lược bỏ bớt các chức năng, cắt xén kích thước nhỏ hơn
phân nữa so với TC-D5, cùng với chi phí sản xuất giảm xuống thấp dưới ¥40,000.
Bốn tháng sau, ngày 21 tháng 6 năm 1979, chiếc Walkman hoàn thiện đầu tiên
với số mã TPS-L2 được bán ra đầu tiên tại Nhật với giá ¥33,000. Cơn sốt
Walkman chính thức bắt đầu sau đó cho tới tận cuối thế kỷ hai mươi. Từ Mỹ tới
châu Âu đều có hãng dựa vào Walkman để làm ra sản phẩm đối chọi lại Sony,
nhưng mọi cái tên đều bị đánh bật bởi Walkman.
Bốn năm sau tức năm 1983, với khẩu hiệu “Hãy tạo ra máy cassette cầm
tay nhỏ gọn như chính cái hộp băng cassette“, Sony đã giới thiệu máy WM-20
đầu tiên trên thế giới với kích cỡ gần như bằng đúng với cái hộp băng cassette.
Ngay lập tức hầu như mọi hãng điện tử lớn nhỏ trên thế giới đều dựa vào mẫu
mã này của Sony mà tự sản xuất cho sản phẩm riêng mình (Sony đã quá dễ dãi
trong việc sao chép này, đây cũng là một trong số các nguyên do thất bại trong
kinh doanh của các hãng Nhật sẽ được đề cập trong phần cuối).
Hai năm sau khi chiếc Compact Disc Player ra đời, Sony lại khiến mọi
người bỡ ngỡ khi họ bán ra CD portable (CD Walkman) đầu tiên trên thế giới
D50 nhỏ trong tầm tay, kích cỡ vừa đúng với bốn vỏ CD nhập lại. Lần này cái tên
Discman được Sony đặt ra cho dòng sản phẩm này. Năm 1999, để kỷ niệm 15
năm ra đời của CD Walkman, Sony thiết kế lại mẫu mã CD Walkman D-E01 theo
dạng hình tròn, sử dụng công nghệ chống sốc G-Protection nổi tiếng của họ cùng
độ mỏng hơn phân nữa khi họ chuyển sang dùng Ni-MH battery dẹt. Và cũng
giống với Walkman, các hãng khác cũng lần lượt ra các CD portable sau này với
thiết kế không thể khác hơn mẫu D-E01.
Tạo ra trào lưu mới dường như là “sở thích” của Sony. Năm 1992, Sony lại
bắt người dùng phải thán phục trước sức sáng tạo của họ khi cho ra lò máy MD
Walkman đầu tiên trên thế giới. Nếu nói về công nghệ cùng chất lượng âm thanh
thì Walkman và CD Walkman thua xa MD Walkman. Chuẩn âm thanh ghi trong
8
MD-disc gần như tuyệt đối so với CD gốc, còn đầu đọc MD lại có những công nghệ
âm thanh mà trên Walkman hay trên CD Walkman không thể tạo ra. Ngay lúc
đầu thì đây là sản phẩm bán rất chạy, nhưng sau đó người dùng nhận ra sự bất
tiện của nó, chính là việc MD-disc chỉ sử dụng cho đầu đọc chuyên môn, không
thể dùng như CD hay Cassette có thể dùng rộng rãi trên mọi thiết bị. Điều gây
khó hiểu là trên các khay chứa CD-disc của mọi đầu đọc đều hỗ trợ chuẩn 80 mm
của Sony trước đó, nhưng MD-disc lại là 64 mm và phải được bỏ vào hộp riêng,
khiến chuẩn này hoàn toàn không có chỗ đứng trên thị trường. Tuy nhiên, MD
vẫn được ưa chuộng tại Nhật cho tới tận năm 2004 khi chiếc Hi-MD ra đời với kỹ
thuật âm thanh thuộc loại tốt nhất của Sony cho dòng Walkman, thì người ta
nhận ra rằng thời đại MD bắt đầu kết thúc khi những chiếc iPod classic nhỏ gọn
hơn, chứa nhiều bản nhạc hơn bắt đầu được đón nhận tại thị trường này. Sony
chính thức ngưng sản xuất MD Walkman vào năm 2010 sau khi mẫu Hi-MD cuối
cùng của họ được bán ra năm 2006.
Video Camera
Chiếc máy video camcorder (hay còn gọi là camera VCR) chỉ thật sự xuất
hiện trên thế giới khi cuộc chiến giữa Betamax của Sony và VHS của JVC đến hồi
cao trào. Nhằm mục đích đánh phủ đầu đối thủ, năm 1983, Sony bán ra máy
video camcorder đầu tiên trên thế giới mã số BMC-100, sử dụng băng Beta
cassette của họ. Tuy nhiên, do nhận thấy tương lai tăm tối của Betamax bởi liên
minh VHS đã quá lớn mạnh, Sony đã chuyển hướng phát minh ra video tape 8
mm vào năm 1985. Sony liền nhanh chóng sản xuất ra video camcorder CCD-V8
sử dụng tape 8 mm đầu tiên trên thế giới trong năm 1985.
Năm 1989, dòng sản phẩm video camera 8mm được đặt tên thành
“Handycam” với máy CCD-TR55. Cái tên Handycam đã gắn liền với mọi máy
video camera sau này của Sony.
Tháng 9 năm 2004, máy video camera kỹ thuật số chuẩn HD 1080i đầu
tiên trên thế giới được Sony bán ra, mã số là HDR-FX1. Các năm sau này lần lượt
các máy Handycam với kỹ thuật tân tiến hơn lần lượt ra đời, giúp Sony ngang
hàng với Canon trong thị trường video camcorder này.
Từ cái máy radio TR-63 lần đầu bán ra tại Mỹ, đến khi Sony thành lập chi
nhánh đầu tiên của họ bên ngoài Nhật Bản tại New York năm 1960, danh tiếng
của Sony lúc này đã khá nổi. Do đó qui mô mở rộng sang lĩnh vực khác của Sony
đã được Akio Morita nghĩ tới. Nhưng mãi tới cuối thập niên 60 này, cơ hội cho
Sony mới đến. Nhờ sự thành công của Sony khi phát minh ra các loại tapecorder,
mà thị trường thu âm của thế giới hoàn toàn thay đổi theo chiều hướng phát
9
triển vũ bão. Các hãng thu âm của Mỹ và châu Âu lúc này hoạt động rất tích cực
để kiếm các đối tác mới tại châu Á. Tuy nhiên, họ lại gặp trở ngại lớn tại Nhật,
nơi xuất phát của các loại tapecorder mà những hãng thu âm này đang dùng.
Điển hình là CBS Records, hãng chiếm hơn 20% thị phần thu âm toàn cầu
năm 1967. CBS đã cử Harvey Schein qua Nhật đàm phán với các hãng thu âm tại
nước này về việc liên doanh với họ, nhưng không ai gật đầu với CBS. Sau vài
tháng không hề có kết quả, Schein chợt nghĩ tới Sony, nơi phụ trách bán cho CBS
các loại tapecorder và máy recorder chuyên dụng cho phòng thâu. Schein lập tức
tới trụ sở Sony tại Tokyo gặp Akio Morita nhằm xin lời khuyên trong việc kinh
doanh tại Nhật. Nhưng sau khi nghe Schein trình bày vấn đề đang gặp phải,
Morita chỉ nói gọn một câu: “Hợp tác liên doanh với Sony, thấy sao?”
Tháng 3 năm 1968, công ty liên doanh CBS/Sony Records Inc. được thành
lập trong sự ngỡ ngàng của các phòng thu âm tại Nhật bởi đây là công ty Nhật
đầu tiên liên doanh với một công ty nước ngoài. Vậy là Sony chính thức bước vào
lĩnh vực mới đối với họ: thị trường giải trí. Một công ty nổi tiếng thế giới về các
phát minh recorder liên doanh với phòng thu nổi tiếng nhất nhì tại Mỹ thì không
lý nào thất bại được. Việc làm ăn của CBS/Sony Records Inc. khá suông sẻ. Đến
năm 1983, liên doanh này đổi tên thành CBS/Sony Group Inc., đây là thời điểm
một năm sau khi Sony phát minh ra CD-disc. Nhờ có liên doanh CBS-Sony, CDdisc vừa ra đời liền có môi trường phát triển không thể tốt hơn trong việc đánh
bại LP-disc. Cũng nhờ CD-disc mà CBS/Sony Group đã thành công vang dội, khi
năm đầu tiên họ chỉ thu về ¥700 triệu, nhưng sau 20 năm con số này lên tới
¥110 tỷ.
Sự thành công của CBS/Sony Group đã khiến Morita chú ý hơn đến sản
xuất phần mềm. Morita muốn sau mười năm tới Sony sẽ có được thành công
trong sản xuất phần cứng cùng song song với phần mềm. Tháng 1 năm 1988,
Sony chính thức mua lại phòng thu CBS Records Inc.. Không dừng tại đây, Sony
tiếp tục mua lại xưởng phim lớn của Mỹ là Columbia Pictures
Entertainment, Inc. vào tháng 11 năm 1989. Thương vụ mua xưởng phim này
khiến Sony phải bỏ ra tới $3.4 tỷ, một con số lớn mà không công ty Nhật
nào dám bỏ ra. Vụ mua lại hai công ty lớn trong ngành giải trí của Mỹ
khiến dư luận xôn xao rất lớn ở cả Nhật lẫn Mỹ. Sau đó, hai cái tên mới toanh
trong ngành công nghiệp giải trí của thế giới được hình thành: Sony Music
Entertainment Inc.(SME) và Sony Pictures Entertainment Inc. (SPE). Năm 2004,
SME lại liên doanh với một phòng thu âm hàng đầu khác là Bertelsmann Music
Group, một cái tên mới xuất hiện là Sony BMG Music Entertainment. Sau bốn
năm liên doanh, Sony lại bỏ tiền ra mua lại toàn bộ cổ phần BMG, cái tên Sony
10
BMG Music Entertainment lại trở về thành Sony Music Entertainment (SME) kể
từ năm 2008. Hiện nay SME và SPE là hai tên tuổi lẫy lừng trong làng giải trí của
thế giới. SME là hãng thu âm lớn thứ hai thế giới, đứng sau Universal Music
Group. Còn SPE là hãng phim lớn thứ ba thế giới, đứng sau Paramount Pictures
và Warner Bros. Pictures.
Akio Morita muốn rằng các phần cứng AV do họ sản xuất hay phát minh ra
phải có được phần mềm thích ứng đi kèm ngay, do đó Sony Music Entertainment
Inc. và Sony Pictures Entertainment Inc. là hai công ty con không thể thiếu đối
với họ khi thời đại phần mềm bắt đầu được mọi người quan tâm tới.
Giữa thập niên 80 trên thế giới xuất hiện một phong trào khá thịnh hành,
máy nghe nhạc Walkman của Sony đi kèm với máy chơi game cầm tay Game Boy
của Nintendo. Thời điểm này ngành game của thế giới chỉ sử dụng các loại băng
chuyên biệt cho các máy khác nhau của Nintendo hay Sega. Sony đã để mắt tới
thị trường video game khi họ muốn CD-disc của mình vươn xa hơn. Vậy là Sony
đề nghị với Nintendo lập một công ty liên doanh trong dự án Super Famicom của
Nintendo. Sản xuất CD-rom chuyên biệt cho Super Famicom sẽ do Sony phụ trách.
Dự án được thành lập và hai bên sẽ tuyên bố trong kỳ Consumer Electronics
Show năm 1989. Tuy nhiên, trước ngày tuyên bố, Nintendo lại từ bỏ dự án do lo
ngại khi sản phẩm thành công bán ra, họ sẽ nối gót CBS Records hay Columbia
Pictures bị Sony mua lại. Vì vậy Nintendo chuyển đối tác là Philips với loại dĩa
CD-i của hãng này. Vậy là Sony đã thất bại trong việc gia nhập thị trường game.
Nhưng không lâu sau thất bại đó, cơ hội lại đến với họ. Đầu thập niên 90
khi kỹ thuật digital bắt đầu dần nở rộ trong lĩnh vực nghe nhìn, sự thành công
của CD-disc cùng VideoCD (VCD) đã giúp Sony vững mạnh trong thời đại
multimedia này. Tháng 11 năm 1993, hai công ty con của Sony là SMEJ(SME trụ
sở tại Nhật) và SPE thành lập ra một công ty mới chuyên phụ trách về mọi việc
liên quan tới lĩnh vực video game mà trước đó họ muốn làm, công ty này lấy tên
là Sony Computer Entertainments Inc. (SCEJ) trụ sở tại Tokyo.
Công ty mới mẻ này cũng chỉ cần đúng một năm là đã thành công trong
việc chế tạo ra CD-rom 32-bit dành cho console mà họ sắp bán ra. Ngày 3 tháng
12 năm 1994, Sony bán ra máy chơi game console đầu tiên của họ tại Nhật với
cái tên “PlayStation“. Cả ngành công nghiệp game lúc đó cho rằng PlayStation sẽ
lại là một bong bóng xì hơi của Sony, khi thị phần game trên thế giới do Nintendo
cùng Sega chia nhau nắm giữ. “Đừng cười vội, mọi người sẽ biết kết quả ngay
thôi“, cựu chủ tịch của SMEJ và là giám đốc của SCE khi đó Toshio Ozawa đã
mạnh dạng tuyên bố. Sự thật đúng như Ozawa nói! 100,000 máy xuất xưởng
trong ngày đầu tiên đều bán sạch. Sáu tháng sau con số này là 1 triệu máy, chỉ
11
tại thị trường Nhật. Mùa thu năm 1995, PlayStation bay qua Mỹ và châu Âu,
Sony chỉ mất hai ngày là bán được 100,000 máy tại Mỹ. Kết thúc năm 1995 con
số này lên thành 800,000 máy. Đúng hai năm sau kể từ ngày ra mắt, PlayStation
đã tăng lên thành 10 triệu máy chỉ tại Mỹ, Sony mất thêm chín tháng cho 10 triệu
máy tiếp theo, và họ đạt được con số 30 triệu máy chỉ sáu tháng sau đó. Lúc này
thì cả Nintendo và Sega đều ngậm bồ hòn không biết nói gì về sự thành công của
PlayStation.
PlayStation sau gần hai năm bán ra đã cướp đi hơn 48% thị phần tại Mỹ
của Nintendo(40%) và Sega(12%). Đến năm 1998, PlayStation đã “giúp” xóa sổ
thị phần game console của Sega, khi Sega tuyên bố ngưng sản xuất dòng máy
Saturn của họ. Sự thành công của PlayStation gắn liền với tên tuổi hai hãng
phần mềm về game là Square-Enix với dòng Jap RPG huyền thoại Final Fantasy,
và Konami với dòng Metal Gear Solid không có đối thủ vào thời đó.
Không gì vĩnh cữu trên đời, con người cũng sẽ chết, động thực vật cũng có
giới hạn của nó. PlayStation cũng phải theo quy luật này. Ngày 26 tháng 3 năm
2006, PlayStation chính thức kết thúc vòng đời của mình khi mà đứa em của nó
là PlayStation 2 ra đời năm 2000 đã giành lấy vinh quang của người anh. Tuy
nhiên, PlayStation vẫn tự hào khi đây là sản phẩm điện tử thứ hai duy nhất trên
thế giới sau tivi Trinitron của Sony đạt mốc 100 triệu máy trên toàn cầu tại thời
điểm đó.
Sau khi chuẩn DVD ra đời năm 1995, chuẩn DVD dành cho game console
phải mất gần năm năm mới được sản xuất ra khi thời đại 3D bắt đầu phát triển.
Sự thành công trong việc áp dụng CD-disc vào PlayStation đã khiến Sony áp
dụng tiếp chuẩn DVD của họ vào thế hệ game console tiếp theo. Ngày 4 tháng 3
năm 2000, PlayStation 2 chính thức bán ra tại Nhật và hầu như PlayStation 2
(PS2) chỉ có một đối thủ duy nhất chính là người anh PlayStation của nó. Sự phát
triển khủng bố của PS2 khiến Nintendo gần như không còn được ai nhớ tới trước
khi máy DS và Wii của họ ra đời sau này. PS2 chỉ mất bốn năm hai tháng là bán
được 100 triệu máy trên thế giới vào tháng 5 năm 2004. Con số này tăng lên
thành 140 triệu máy vào tháng 9 năm 2009, giúp PS2 trở thành máy game
console bán chạy nhất mọi thời đại cho đến hiện tại.
Cũng như CD và DVD, khi chuẩn Bluray của Sony bắt đầu được biết tới
nhiều hơn thì cũng là lúc máy game console mới của họ sẽ ra đời, lần này là
PlayStation 3 (PS3), bán tại Nhật ngày 11 tháng 11 năm 2006. Tuy nhiên, PS3
không có được khởi đầu ấn tượng như PlayStation hay PS2 bởi giá bán ban đầu
quá cao. Cũng bởi do Xbox 360 của Microsoft ra đời đúng một năm trước đó đã
chiếm một thị phần lớn của PS2. Ngoài ra đối thủ tưởng chừng như đã ngủ say là
12
Nintendo lại bán ra game console Wii của họ trước tiên tại Mỹ vào tháng 11 năm
2006, một tháng trước khi PS3 đổ bộ vào thị trường này, với giá chỉ $250. Mỗi
máy PS3 20GB ($500) bán ra Sony phải chịu lỗ hơn $300 và bản 60GB ($600) là
$240, cũng bởi mọi công nghệ trong đó quá mới và giá thành linh kiện trên trời
tại thời điểm đó. Hiện tại chưa thể nói PS3 là một thất bại của Sony, bởi số lượng
máy bán ra chỉ thua sát nút Xbox 360 khoảng 2 triệu máy tính tới tháng 1 năm
nay (PS3 ra sau Xbox 360 đúng một năm), nhưng có lẽ PS3 không thể theo kịp
Wii (95 triệu máy) do đã để đối thủ đi trước gần hai năm (cuộc chiến của PS3 và
Wii chỉ chính thức khi Sony bán PS3 Slim và giảm giá xuống còn khoảng $250350).
Sẽ thiếu sót nếu không nói tới dòng PlayStation Portable (PSP). Ra đời vào
tháng 12 năm 2004, gần như cùng thời điểm với Nintendo DS. Tuy vượt trội đối
thủ về phần cứng, nhưng phần mềm của PSP lúc ban đầu lại thua xa DS về số
lượng cùng cách giải trí. Chúng ta thấy được sự yếu kém của Sony trong việc
kinh doanh rõ ràng nhất khi nhìn vào thời điểm này cho tới hiện tại (sẽ nói rõ
trong phần cuối). Số lượng máy bán ra của PSP chỉ bằng đúng một nữa số máy
DS đang lưu hành trên thế giới. Rõ ràng Sony thua hoàn toàn Nintendo trong
thời điểm hiện tại. Không biết máy console portable PSVita ra đời năm ngoái có
giúp Sony lấy lại vị thế của kẻ dẫn đầu hay không? Hay đây sẽ là sự chấm dứt của
dòng game console portable khi iOS của Apple đang hoành hành bá đạo trên thế
giới?
Các lĩnh vực khác cùng các sản phẩm High-end audio
Có thể nói ở Sony rất đặc biệt, họ tham gia vào sản phẩm điện tử nào thì
gần như chắc chắn họ sẽ thành công, trừ lần tham gia sản xuất robot (đây cũng
chưa hẳn là thất bại của Sony khi thời gian đầu Aibo là sản phẩm bán rất chạy,
hầu như chỉ có thể đặt trước hay có người quen trong Sony mới có thể mua
được). Lĩnh vực máy ảnh digital, dòng máy tính Vaio nổi tiếng, thiết bị AV cao
cấp, mobile (hiện tại vẫn chưa gọi là thất bại của Sony) đều có những sản phẩm
giúp Sony nhanh chóng chen chân vào có chỗ đứng tại lĩnh vực đó.
Sony tham gia vào lĩnh vực camera vào năm 1981, nhưng chỉ là sản phẩm
mẫu tìm hiểu thị trường của họ, dưới tên Mavica. Sony chỉ thật sự bước chân vào
làng camera thế giới là vào năm 1996, khi họ bán ra máy Cyber-Shot DSC-F1 đầu
tiên của mình. Đến năm 2006, Sony mới chân ướt chân ráo sản xuất ra máy
DSLR đầu tiên là DSLR-A100. Tuy chỉ là anh lính mới so với các tên tuổi lẫy lừng
khác như Canon, Nikon, Pentax, Olympus, nhưng họ lại thành công không ngờ.
Hiện nay thị phần digital camera (gồm cả compact và DSLR) của Sony đứng thứ
hai thế giới, chỉ sau Canon; còn dòng DSLR thì họ đứng thứ ba, ngay sau Canon
13
và Nikon. Với lĩnh vực computer, họ cũng tạo dấu ấn khi là hãng đầu tiên phát
minh ra chuẩn dĩa 3.5 floppy cho PC, chuẩn này nhanh chóng đánh bại chuẩn 5.5
inch do IBM chế tạo ra, 3.5 floppy được sử dụng cho đến khi chính Sony thay thế
bằng CD-rom do họ phát minh ra. Dòng máy tính Vaio (type Z) được xếp ngang
hàng với Macbook pro của Apple về kiểu dáng thời trang nhưng hơn hẳn về cấu
hình cùng giá cả.
Trong thế giới High-end về công nghệ điện tử, Sony cũng không muốn bỏ
qua khi họ bán ra dòng sản phẩm Qualia với các chất liệu hoàn toàn được làm
bằng tay cùng các công nghệ chưa xuất hiện trên thị trường (mỗi sản phẩm của
Qualia chế tạo thành công thì Sony cũng muối mặt với trên 85% tỷ lệ thất bại, bí
mật này được một kỹ sư phụ trách sản xuất giấu tên tiết lộ ra ngoài), được xem
là những món nghệ thuật do Sony tạo ra cho các fan của họ. Điển hình là công
nghệ LED trên LCD Qualia 005 46 inch bán ra năm 2004. Công nghệ LED này
phải tới bốn năm sau đó, các hãng sản xuất tivi trên thế giới mới áp dụng vào
LCD của họ. Ngoài ra, đây cũng là LCD đầu tiên trên thế giới có chuẩn màn hình
Full HD (1980×1080), mãi tới năm 2007 Sharp mới bán ra tivi có chuẩn Full HD
này, và đến năm 2008 Full HD mới bắt đầu có mặt trên mọi hãng sản xuất tivi
LCD. Tuy nhiên, có người sẽ thắc mắc rằng cùng năm đó, Samsung cũng bán ra
một LCD 46 inch tương tự nhưng không có LED, và Samsung tự tuyên bố hãng
bán ra tivi LCD Full HD đầu tiên trên thế giới. Không ai biết chắc ai là hãng làm
ra đầu tiên, bởi Qualia 005 được giới thiệu vào tháng 8 và bán ra tháng 11 năm
2004, còn Samsung giới thiệu vào tháng 5 và thông báo sẽ bán ra cuối tháng 8,
nhưng đến tháng 10 Samsung mới chính thức bán ra. Các quan chức của Sony tại
Nhật đã bất ngờ bởi họ cho biết công nghệ Full HD trên LCD này chỉ duy nhất
Sony nghiên cứu thành công vào đầu năm 2004. Và người trong ngành cho rằng
liên doanh S-LCD thành lập tháng 4 năm đó được xem như là cơ hội cho
Samsung tiếp cận trực tiếp với công nghệ màn hình LCD của Nhật và đây là mối
họa tìm ẩn chết người của Sony. Sony chỉ được an ủi khi Samsung phải ngừng
sản xuất dòng tivi này do vấn đề lỗi phần cứng xảy ra liên tục sau vài tháng sử
dụng.
Đối với ai đã sở hữu qua một sản phẩm của Qualia luôn cho rằng đây
không phải thất bại của Sony, ít nhất về công nghệ. Bởi tất cả sản phẩm này đều
được giới chuyên môn tại Nhật và Mỹ cho điểm 10 nếu xét về chất lượng ở mọi
sản phẩm. Chẳng qua do họ tạo ra các công nghệ quá mới so với mặt bằng chung
nên không ai hưởng ứng. Ngoài ra do quá tốn kém để chế tạo, giá bán đối với
người dùng bình thường quá mắc nhưng đối với Sony lại lỗ nặng, nên chỉ có hai
nơi là Nhật (2003-2005) và Mỹ (2004-2006) trong vòng vỏn vẹn hai năm bán ra
là ngừng sản xuất.
14
Sony cũng có những mẫu sản phẩm High-end cùng phân khúc với các tên
tuổi âm thanh lừng danh của Mỹ hay châu Âu. Chẳng hạn như: Stereo Digital
Ampli TA-DR1a có giá ￥ 1,260,000; đầu đọc SCD và CD SCD-DR1 có giá
￥1,260,000; cặp loa SS-R1 có giá ￥892,000 (giá 1 loa); loa Sountina NSA-PF1 có
giá ￥1,050,000 cho 1 cái.
Sony đối với người Nhật là một di sản tinh thần không thể thay thế. Không
người Nhật am hiểu công nghiệp điện tử nào nói “không” với bạn khi cho rằng
Sony chính là công ty lèo lái cho cả nền công nghiệp điện tử Nhật Bản vươn ra
khắp thế giới với những sản phẩm nổi tiếng là chất lượng, cao cấp. Có thể dễ
dàng nhận ra điều này trong các dòng sản phẩm thất bại trong kinh doanh của
họ, đó đều là các công nghệ quá mới, đều trước thế giới. Hiện tại có thể Sony
đang lạc lối trong kinh doanh, nhưng đối với Sony của Ibuka và Morita: “Đây
không phải là công ty được tạo ra nhằm mục đích duy nhất là kinh doanh, Sony
được tạo ra nhằm giúp Nhật Bản tái thiết đất nước, giúp thế giới biết tới tại
châu Á có một đất nước mà có thể tạo ra các sản phẩm xuất sắc nhất, tiên tiến
nhất dành cho mọi người“.
1.4 Tầm nhìn chiến lược, sứ mệnh của Sony:
Phương châm của người sáng lập Sony là "Hãy làm những gì chưa bao
giờ được thực hiện trước" và "Luôn luôn đi trước một bước".
Năm nguyên tắc cốt lõi của Sony cho sự hoàn hảo và sáng tạo xuất sắc để
cung cấp giá trị lâu dài thông qua thiết kế:
Curiosity: Sự tò mò
Sự tò mò của chúng tui bắt nguồn từ một bối cảnh của niềm vui và hứng
thú. Sony phát triển mạnh về một nền văn hóa của tự do và cởi mở , và nó thể
Phân tích chiến lược Kinh doanh của tập đoàn Sony
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links