NHẬT KÝ TRONG TÙ - HỒ CHÍ MINH





Ngục trung nhật ký


Nhật ký trong tù





Thân thể tại ngục trung


Tinh thần tại ngục ngoại


Dục thành đại sự nghiệp


Tinh thần cánh yếu đại


Bản dịch của Nam Trân:


Thân thể ở trong lao,


Tinh thần ở ngoài lao;


Muốn nên sự nghề lớn,


Tinh thần phải càng cao.





Trong nguyên bản, bốn câu thơ này không có đầu đề, chép ở ngoài bìa tập Ngục trung nhật ký cùng hình vẽ hai tay bị xiềng, có lẽ được tác giả xem như lời đề từ cho toàn tập.





...





Khai quyển


Mở đầu tập nhật ký





Lão phu nguyên bất ái ngâm thi


Nhân vị tù trung vô sở vi


Liêu tá ngâm thi tiêu vĩnh nhật


Thả ngâm thả đãi tự do thì


Bản dịch của Nam Trân:


Ngâm thơ ta vốn không ham,


Nhưng vì trong ngục biết là chi đây;


Ngày dài ngâm đợi cho khuây,


Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.





...





Tại Túc Vinh nhai bị khấu lưu


Bị bắt giữ ở phố Túc Vinh





Túc Vinh khước sử dư mông nhục


Cố ý trì diên ngã khứ trình


Gián điệp hiềm nghi không niết tạo


Bả nhân danh dự bạch hy sinh


Bản dịch của Huệ Chi:


Túc Vinh mà để ta mang nhục,


Cố ý dằng dai, chậm bước mình;


Bịa chuyện tình nghi là gián điệp,


Cho người vô cớ mất thanh danh.





Túc Vinh là tên một phố ở thị trấn huyện Thiên Bảo, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc; nơi tác giả bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt ngày 29/08/1942. Câu đầu bài thơ còn ngụ ý chơi chữ, lấy “mông nhục” (mang nhục) đối lại với “túc vinh” (đủ vinh), làm tăng ý nghĩa mỉa mai hài hước chuyện bắt người vô lý.





...





Nhập Tĩnh Tây huyện ngục


Vào nhà ngục huyện Tĩnh Tây





Ngục trung cựu phạm nghênh tân phạm


Thiên thượng tình vân trục vũ vân


Tình vũ phù vân bay khứ liễu


Ngục trung lưu trú tự do nhân


Bản dịch của Nam Trân:


Trong lao tù cũ đón tù mới,


Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa;


Tạnh, mưa, mây nổi bay đi hết,


Còn lại trong tù khách tự do.





Tĩnh Tây là một huyện thuộc Quảng Tây, gần biên giới Trung - Việt. Tác giả bị bắt ở huyện Thiên Bảo cách Tĩnh Tây khá xa nhưng lại bị đưa ngược về Tĩnh Tây giam giữ.





...





Thế lộ nan


Đường đời hiểm trở





Tẩu biến cao sơn dữ tuấn nham


Na tri bình lộ cánh nan kham


Cao sơn lộ hổ chung vô dạng


Bình lộ phùng nhân khước bị giam.





Dư nguyên đại biểu Việt Nam dân


Nghĩ đáo Trung Hoa kiến yếu nhân


Vô nại phong ba bình địa khởi


Tống dư nhập ngụ tác gia tân





Trung thành ngã bản vô tâm cứu


Khước bị hiềm nghi tố Hán gian


Xử thế nguyên lai bay dị dị


Nhi kim xử thế cánh nan nan.


Bản dịch của Nam Trân:


Đi khắp đèo cao, khắp núi cao,


Ngờ đâu đường phẳng lại lao đao!


Núi cao gặp hổ mà vô sự,


Đường phẳng gặp người bị tống lao?!





Ta là đại biểu dân Việt Nam,


Tìm đến Trung Hoa để hội đàm;


Ai ngỡ đất bằng gây sóng gió,


Phải làm “khách quý” ở nhà giam!





Ta người ngay thẳng, lòng trong trắng,


Lại bị tình nghi là Hán gian;


Xử thế từ xưa không phải dễ,


Mà nay, xử thế khó khăn hơn.





...





Tảo


Buổi sớm





Thái dương mỗi tảo tòng tường thượng


Chiếu trước lung môn môn vị khai


Lung lý hiện thời (gian) hoàn hắc ám


Quang minh khước dĩ diện tiền lai.





Tảo khởi nhân nhân tranh liệp sắt


Bát chung hưởng liễu tảo xan khai


Khuyến quân thả ngật nhất cá bão


Bĩ cực chi thì tất thái lai.


Bản dịch của Nam Trân - Xuân Thủy:


Đầu tường sớm sớm vầng dương mọc,


Chiếu cửa nhà lao, cửa vẫn cài;


Trong ngục giờ đây còn tối mịt,


Ánh hồng trước mặt vừa bừng soi.





Sớm dậy, người người đua bắt rận,


Tám giờ chuông điểm, bữa ban mai;


Khuyên anh hãy gắn ăn no bụng,


Bĩ cực rồi ra ắt thái lai.





...





Ngọ


Buổi trưa





Ngục trung ngọ thụy chân như phục


Nhất thụy hôn hôn kỷ cú chung


Mộng kiến thừa long thiên thượng khứ


Tỉnh thời (gian) tài giác ngọa lung trung


Bản dịch của Nam Trân:


Trong tù khoan khoái giấc ban trưa,


Một giấc miên man suốt mấy giờ;


Mơ thấy cưỡi rồng lên thượng giới,


Tỉnh ra trong ngục vẫn nằm trơ.


...





Vấn thoại


Lời hỏi





Xã hội đích lưỡng cực,


Pháp quan dữ phạm nhân;


Quan viết: nhĩ hữu tội,


Phạm viết: ngã lương dân;


Quan viết: nhĩ thuyết giả,


Phạm viết: ngã ngôn chân;


Pháp quan tính bản thiện,


Giả trang ác ngân ngân;


Yếu nhập nhân ư tội,


Khước giả ý ân cần;


Giá lưỡng cực chi gian,


Lập trước công lý thần.


Bản dịch của Huệ Chi - Nguyễn Sĩ Lâm


Hai cực trong xã hội,


Quan toà và phạm nhân;


Quan rằng: anh có tội,


Phạm thưa: tui lương dân;


Quan rằng: anh nói dối,


Phạm thưa: thực trăm phần;


Quan toà tính vốn thiện,


Vờ làm bộ dữ dằn;


Muốn khép người vào tội,


Lại ra vẻ ân cần;


Ở giữa hai cực đó,


Công lý đứng làm thần.


...





Ngọ hậu


Quá trưa





Nhĩ điểm khai lung hoán không khí


Nhân nhân ngưỡng khán tự do thiên


Tự do thiên thượng thần tiên khách


Tri phủ lung trung dã hữu tiên.


Bản dịch của Nam Trân:


Hai giờ ngục mở thông hơi,


Tù nhân ngẩng mặt ngắm trời tự do;


Tự do tiên khách trên trời,


Biết chăng trong ngục có người khách tiên?


Bản dịch của Vũ Huy Động:


Hai giờ ngục mở thay không khí,


Ai nấy nhìn lên: trời tự do!


Tiên khách tự do trên thượng giới,


Biết chăng, tiên cũng ở trong tù?


...





Vãn


Chiều hôm





Vãn xan ngật liễu nhật tây trầm


Xứ xứ sơn ca dữ nhạc âm


U ám Tĩnh Tây cấm bế thất


Hốt thành mỹ thuật tiểu hàn lâm.


Bản dịch của Nam Trân:


Cơm xong, bóng vừa xuống trầm trầm,


Vang tiếng đàn ca, rộn tiếng ngâm;


Nhà ngục Tĩnh Tây mờ mịt tối,


Bỗng thành nhạc quán viện hàn lâm.


...





Tù lương


Cơm tù





Mỗi xan nhất uyển hồng mễ phạn


Vô diêm vô thái hựu vô thang


Hữu nhân tống phạn ngật đắc bão


Một nhân tống phạn hám gia nương


Bản dịch của Nam Trân – Băng Thanh:


Không rau, không muối, canh không có,


Mỗi bữa lưng cơm đỏ gọi là;


Có kẻ đem cơm còn chắc dạ,


Không người lo bữa đói kêu cha.


...





Nạn hữu xuy địch


Bạn tù thổi sáo





Ngục trung hốt thính tư hương khúc


Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu


Thiên lý quan hà vô hạn cảm


Khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu.


Bản dịch của Nam Trân:


Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu,


Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu;


Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi,


Lên lầu ai đó ngóng trông nhau.


Bản dịch của Huệ Chi:


Trong lao vẳng khúc nhạc tình quê,


Âm chuyển sầu, thương, điệu tái tê;


Nghìm dặm quan hà, khôn xiết nỗi,


Lên lầu, xa ngóng, khách phòng khuê.


...





Cước áp


Cái cùm





Tranh ninh ngạ khẩu tự hung thần


Vãn vãn trương khai bả cước thôn


Các nhân bị thôn liễu hữu cước


Chỉ thặng tả cước năng khuất thân.





Thế gian cánh hưu ly kỳ sự


Nhân mẫn tranh tiên thượng cước kiềm


Nhân vị hữu kiềm tài đắc thụy


Vô kiềm một xứ khả an miên.


Bản dịch của Nam Trân:


Dữ tợn hung thần miệng chực nhai,


Đêm đêm há hốc nuốt chân người;


Mọi người bị nuốt chân bên phải,


Co duỗi còn chân bên trái thôi.





Nghĩ chuyện trên đời kỳ lạ thật,


Cùm chân sau trước cũng tranh nhau;


Được cùm chân mới yên bề ngủ,


Không được cùm chân biết ngủ đâu?





...


Học dịch kỳ


Học đánh cờ





Nhàn tọa vô liêu học dịch kỳ


Thiên binh vạn mã cộng khu trì;


Tấn công thoái thủ ưng thần tốc,


Cao tài tật túc tiên đắc chi.





Nhãn quang ưng đại tâm ưng tế


Kiên quyết thời (gian) thời yếu tấn công


Thác lộc song xa dã một dụng


Phùng thời (gian) nhất tốt khả thành công?





Song phương thế lực thản bình quân


Thắng lợi chung tu thuộc nhất nhân;


Công thủ vận trù vô lậu trước,


Tài xưng anh dũng đại tướng quân.


Bản dịch của Văn Trực – Văn Phụng:


Nhàn rỗi đem cờ học đánh chơi,


Thiên binh vạn mã đuổi nhau hoài;


Tấn công, thoái thủ nên thần tốc,


Chân lẹ, tài cao ắt thắng người.





Phải nhìn cho rộng lớn suy cho kỹ,


Kiên quyết, không ngừng thế tấn công;


Lạc nước, hai xe đành bỏ phí,


Gặp thời, một tốt cũng thành công.





Vốn trước hai bên ngang thế lực,


Mà sau thắng lợi một bên giành;


Tấn công, phòng thủ không sơ hở,


Đại tướng anh hùng mới xứng danh.
 

yox_nox

New Member
Vọng nguyệt


Ngắm trăng





Ngục trung vô tửu diệc vô hoa


Đối thử lương tiêu nại nhược hà?


Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt


Nguyệt tòng song khích khán thi gia.


Bản dịch của Nam Trân:


Trong tù không rượu cũng không hoa,


Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ;


Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,


Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.





...





Phân thủy


Chia nước





Mỗi nhân phân đắc thủy bán bồn


Tẩy diện phanh trà các tùy tiện


Thùy yếu tẩy diện vật phanh tra


Thùy yếu phanh tra vật tẩy diện.


Bản dịch của Nam Trân - Trần Đắc Thọ:


Mỗi người nửa chậu nước nhà pha,


Rửa mặt pha trà tự ý ta;


Ai muốn pha trà, đừng rửa mặt,


Ai cần rửa mặt, chớ pha trà.





...





Trung thu





Trung thu thu nguyệt viên như kính


Chiếu diệu nhân gian bạch tự ngân


Gia lý đoàn viên ngật thu tiết


Bất vong ngục lý ngật sầu nhân.





Ngục trung nhân dã thưởng trung thu


Thu nguyệt thu phong đới điểm sầu


Bất đắc tự do thưởng thu nguyệt


Tâm tùy thu nguyệt cộng du du!


Bản dịch của Văn Trực – Văn Phụng:


Trung thu vành vạnh mảnh gương thu,


Sáng khắp nhân gian bạc một màu;


Sum họp nhà ai ăn tết đó,


Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu.





Trung thu ta cũng tết trong tù,


Trăng gió đêm thu gợn vẻ sầu;


Chẳng được tự do mà thưởng nguyệt,


Lòng theo vời vợi mảnh trăng thu.


...





Đổ


Đánh bạc





Dân gian đổ bác bị quan lạp


Ngục lý đổ bác khả công khai


Bị lạp đổ phạm thường ta hối


Hà bất tiên đáo giá lý lai!?


Bản dịch của Nam Trân:Đánh bạc ở ngoài, quan bắt tội,


Trong tù đánh bạc được công khai;


Bị tù, con bạc ăn năn mãi:


Sao trước không vô quách chốn này!?





...





Đổ phạm


Tù đánh bạc





Công gia bất cấp đổ phạm phạn


Dục linh tha mẫn hối tiền phi


“Ngạnh” phạm hào soạn thiên thiên hữu


Cùng phạm cơ diên cộng lệ thùy.


Bản dịch của Nam Trân - Huệ Chi:


Quan không cấp bữa cho tù bạc,


Để họ mau chừa tội cũ hơn;


Tù “cứng” ngày ngày no rượu thịt,


Tù nghèo, dãi với lệ cùng tuôn.





...





Nạn hữu Mạc mỗ


Bạn tù họ Mạc





Phú gia tử đệ, bần gia giáo,


Đổ đảm như thiên, đảm tự châm;


“Xa đại pháo tài”, chân vĩ đại,


Tại tù nhưng tưởng ngật nhân sâm.


Bản dịch của Nam Trân:


Con nhà giàu có, cùng kiệt gia giáo,


Đánh bạc gan trời, mật (an ninh) tựa kim;


“Một tấc lên mây”, ghê gớm thật,


Ngồi tù mà vẫn ước nhân sâm.


Bản dịch của Khương Hữu Dụng:


Con nhà giàu, giáo dục nghèo,


To “gan đánh bạc”, bé teo “gan người”;


Ba hoa khoác lác thật tài,


Ở tù mà lại cứ đòi ăn sâm.


“Xa đại pháo tài” là một thành ngữ ở vùng Quảng Đông có nghĩa như “một tấc đến trời”.





...





Nạn hữu nguyên chủ nhiệm L


Bạn tù L, nguyên là chủ nhiệm





Quốc gia trọng thác trấn biên thùy


Hồ nãi vong công chỉ nguyện tư?


Thế khoáng thường tòng biên giới khứ


Kim tiền lô lý chú tù thi.


Bản dịch của Nam Trân - Huệ Chi:


Quốc gia phó thác giữ biên khu,


Sao nhãng chuyện công, mải chuyện tư?


Quặng thiếc chuồn qua biên giới sạch,


Nên lò đúc bạc... đúc thơ tù.





....





Song thập nhật giải vãng Thiên Bảo


Tết Song thập bị giải đi Thiên Bảo





Gia gia kết thái dữ trương đăng


Quốc khánh vui thanh cử quốc đằng


Ngã khước kim thiên bị bang giải


Nghịch phong hữu ý trở bay bằng.


Bản dịch của Nam Trân:


Nhà nhà hoa kết với đèn giăng,


Quốc khánh reo vui cả nước mừng;


Lại đúng hôm nay ta bị giải,


Oái oăm giá cản cánh chim bằng.





Tác giả vốn bị bắt ở thị trấn Thiên Bảo, sau đó bị đưa đi giam ở Tĩnh Tây, rồi lại bị giải trở lại Thiên Bảo vào đúng ngày Tết Song thập, tức lễ Quốc khánh 10-10 của Trung Hoa Dân Quốc.
 

lovingboyck5

New Member
Tẩu lộ


Đi đường





Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan


Trùng san chi ngoại hựu trùng san


Trùng san đăng đáo cao phong hậu


Vạn lý dư đồ cố miện gian.


Bản dịch của Nam Trân:


Đi đường mới biết gian lao,


Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;


Núi cao lên đến tận cùng,


Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.





...





Mộ


Chiều tối





Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ


Cô vân mạn mạn độ thiên không


Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc


Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.


Bản dịch của Nam Trân:


Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,


Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không;


Cô em xóm núi xay ngô tối,


Xay hết, lò than vừa rực hồng.





...





Dạ túc Long Tuyền


Đêm ngủ ở Long Tuyền





Bạch thiên “song mã” bất đình đề


Dạ vãn thường thường “ngũ vị kê”


Sắt lãnh thừa cơ lai giáp kích


Cách lân hân thính hiểu oanh đề.


Bản dịch của Nam Trân - Huệ Chi:


“Đôi ngựa” ngày đi chẳng nghỉ chân,


Món “gà năm vị”, tối thường ăn;


Thừa cơ rét, rệp xông vào đánh,


Mừng sớm nghe oanh hót xóm gần.





Long Tuyền là một huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, nằm giữa Thiên Bảo và Điền Đông. Tác giả chơi chữ: “song mã” là cỗ xe ngựa cho người quyền quý thời (gian) xưa, ngụ ý chỉ đôi chân tác giả; “ngũ vị kê” là một món ăn ngon nổi tiếng của Trung Quốc, ngụ ý chỉ đôi chân tác giả bị xiềng tréo tương tự như chân gà.





...





Điền Đông





Mỗi xan nhất uyển công gia chúc


Đỗ tử thì thì tại thán nu


Bạch phạn tam nguyên bất câu bão


Tân như quế dã mễ như châu.


Bản dịch của Nam Trân – Hoàng Trung Thông:


Cháo tù mỗi bữa chia lưng bát,


Cái bụng luôn luôn rên rỉ sầu;


Cơm nhạt ba đồng ăn chẳng đủ,


Củi thì như quế, gạo như châu.





Điền Đông là một điểm dừng chân khi tác giả bị giải từ Tĩnh Tây đi Nam Ninh.





...





Sơ đáo Thiên Bảo ngục


Mới đến nhà lao Thiên Bảo





Nhật hành ngũ thập tam công lý


Thấp tận y quan phá tận hài


Triệt dạ hựu vô an thụy xứ


Xí khanh thượng tọa đại triêu lai.


Bản dịch của Huệ Chi:


Năm mươi ba dặm, một ngày trời,


Áo mũ ướt đầm, dép tả tơi;


Lại khổ thâu đêm không chốn ngủ,


Ngồi trên hố xí đợi ban mai.


Bản dịch của Khương Hữu Dụng - Nguyễn Sĩ Lâm:


Ngày cuốc năm mươi ba cột số,


Ướt đầm mũ áo, rách bươm giày;


Thâu đêm lại chẳng nơi yên giấc,


Ngồi trấn cầu tiêu, đợi sáng ngày.


Dị bản:


Năm mươi ba cây số một ngày,


Áo mũ dầm mưa, rách hết giày;


Lại khổ thâu đêm không chỗ ngủ,


Ngồi trên hố xí đợi ban mai.


Dị bản:


Năm mươi ba dặm một ngày,


Áo khăn ướt sũng, đôi giày xách xơ;


Thâu đêm thôi cứ thức trơ,


Ngồi trên hố xí đợi chờ sáng ra.





Không hiểu tại sao bài này lại nằm sau bài Điền Đông?! Có lẽ là hồi ức của tác giả về quãng đường đi từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo chăng?
 

thuongvo

New Member
Nạn hữu chi thê thám giam


Vợ người bạn tù đến nhà lao thăm chồng





Quân tại thiết song lý


Thiếp tại thiết song tiền


Tương cận tại chỉ xích


Tương cách tự thiên uyên


Khẩu bất năng thuyết đích


Chỉ lại nhãn truyền nghiên


Vị ngôn lệ dĩ mãn


Tình cảnh chân khả liên!


Bản dịch của Nam Trân – Hoàng Trung Thông:


Anh ở trong song sắt,


Em ở ngoài song sắt;


Gần nhau chỉ tấc gang,


Mà cách nhau trời vực;


Miệng nói chẳng nên lời,


Chỉ còn nhờ khóe mắt;


Chưa nói, lệ tuôn tràn,


Cảnh tình đáng thương thật!





...





Các báo: Hoan nghênh Uy-ki Đại hội


Các báo đăng tin: Đại hội vui nghênh Willkie





Đồng thị Trung Quốc hữu


Đồng thị yếu phó Du


Quân vi tọa thượng khách


Ngã vi giai hạ tù


Đồng thị đại biểu dã


Đãi ngộ hồ huyền thù?


Nhân tình phân lãnh nhiệt


Tự cổ thủy đông lưu.


Bản dịch của Nam Trân:


Cũng là đi Trùng Khánh,


Cũng là bạn Trung Hoa;


Anh, làm khách trên sảnh,


Tôi, thân tù dưới nhà;


Cùng là đại biểu cả,


Khinh trọng sao khác xa?


Thói thường chia ấm lạnh,


Về đông nước chảy mà!





Uy-ki tức Wendell Willkie, đại biểu Mỹ trong phe Đồng minh chống phát-xít, trên đường đến Trùng Khánh, đi qua Đệ tứ chiến khu Quảng Tây được nhà đương cục tổ chức họi họp tiếp đãi. Bấy giờ, tác giả là đại biểu của Việt Nam độc lập đồng minh hội, cũng là đồng minh của Trung Quốc chống Nhật nhưng lại bị chính quyền Tưởng bắt giam.





...





Tự miễn


Tự khuyên mình





Một hữu đông hàn tiều tụy cảnh


Tương vô xuân noãn đích huy hoàng


Tai ương bả ngã lai đoàn luyện


Sử ngã tinh thần cách kiện cường.


Bản dịch của Nam Trân:


Ví không có cảnh đông tàn,


Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân;


Nghĩ mình trong bước gian truân,


Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.





...





Dã cảnh


Cảnh đồng nội





Ngã lai chi thì hòa thượng thanh


Hiện tại thu thu bán dĩ thành


Xứ xứ nông dân nhan đới tiếu


Điền gian sung mãn xướng ca thanh.


Bản dịch của Nam Trân:


Tới đây khi lúa còn con gái,


Gặt hái hôm nay quá nửa rồi;


Khắp chốn nông dân cười hớn hở,


Đồng quê vang dậy tiếng ca vui.


Bản dịch của Nguyễn Sĩ Lâm:


Khi ta mới đến còn xanh lúa,


Vụ gặt bây giờ nửa vừa xong;


Khắp chốn nông dân cười hớn hở,


Câu ca tiếng hát rộn trên đồng.





...





Chúc than


Hàng cháo





Lộ bàng thụ ảnh lương âm hạ


Nhất chuyến mao lư thị “tửu lâu”


Lãnh chúc bạch diêm cung thực phổ


Hành nhân quá thử tạm đình lưu.


Bản dịch của Nam Trân - Huệ Chi:


Ven đường nấp dưới bóng lùm cây,


Một túp lều tranh: “tiệm rượu” đây;


Nào món cháo hoa và muối trắng,


Đường xa, khách tạm nghỉ nơi này.





...





Quả Đức ngục


Nhà lao Quả Đức





Giam phòng dã thị tiểu gia đình


Sài mễ du diêm tự kỷ doanh


Mỗi cá lung tiền nhất cá táo


Thành thiên chử phạn dữ điều canh.


Bản dịch của Huệ Chi:


Nhà lao mà tương tự tiểu gia đình,


Gạo, củi, muối, dầu tự sắm sanh;


Trước mỗi phòng giam bày một bếp,


Suốt ngày lụi hụi với cơm canh.





Quả Đức là một huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, trên lưu vực sông Hữu Giang, kế sau Điền Đông.





...





Long An Lưu Sở trưởng


Bác Lưu, Sở trưởng Long An





Biện sự nhận chân Lưu Sở trưởng


Nhân nhân tán tụng nhĩ công bình


Văn tiền lạp mễ đô công bố


Can tịnh tù lung hảo vệ sinh.


Bản dịch của Nam Trân:


Làm chuyện đúng thay Lưu Sở trưởng,


Ai ai cũng bảo bác công bình;


Đồng tiền, bát gạo đều công bố,


Sạch sẽ, lao tù rất vệ sinh.





Long An là một phủ thuộc tỉnh Quảng Tây, nằm bên sông Hữu Giang, giữa đường từ Quả Đức đến Nam Ninh.
 

be_map1986

New Member
Tảo giải


Giải đi sớm





Nhất thứ kê đề dạ vị lan


Quần tinh ủng nguyệt thượng thu san


Chinh nhân dĩ tại chinh đồ thượng


Nghênh diện thu phong trận trận hàn.





Đông phương bạch sắc dĩ thành hồng


U ám tàn dư tảo nhất không


Noãn khí bao la toàn vũ trụ


Hành nhân thi hứng hốt gia nồng


Bản dịch của Nam Trân:


Gà gáy một lần đêm chửa tan,


Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn;


Người đi cất bước trên đường thẳm,


Rát mặt, đêm thu, trận gió hàn.





Phương đông màu trắng chuyển sang hồng,


Bóng tối đến tàn, quét sạch không;


Hơi ấm bao la trùm vũ trụ,


Người đi, thi hứng bỗng thêm nồng.





...





Đồng Chính (Thập nhất nguyệt nhị nhật)


Đồng Chính (Ngày 2 tháng 11)





Đồng Chính chính đồng Bình Mã ngục


Mỗi xan nhất chúc đỗ không không


Thủy hòa quang tuyến hân sung túc


Mỗi nhật hoàn khai lưỡng thứ lung.


Bản dịch của Nam Trân:


Bình Mã thế nào Đồng Chính vậy,


Bữa lưng bát cháo bụng cồn cào;


Nước và ánh sáng thì dư dật,


Ngày lại hai lần mở cửa lao.





Bình Mã là tên gọi khác của Quả Đức, Đồng Chính là một huyện thuộc Quảng Tây, nằm bên sông Hữu Giang, trên đường từ Long An xuống Nam Ninh. Trong bài này tác giả chơi chữ, nói láy Đồng Chính thành “chính đồng” (giống như).





...





Nạn hữu đích chỉ bị


Chăn giấy của người bạn tù





Cựu quyển tân thư tương bổ xuyết


Chỉ chiên do noãn quá vô chiên


Ngọc sàng cẩm trướng nhân tri phủ


Ngục lý hứa đa nhân bất miên?


Bản dịch của Nam Trân – Băng Thanh:


Quyển xưa, sách mới bồi thêm ấm,


Chăn giấy còn hơn chẳng có chăn;


Trướng gấm, giường ngà, ai có biết,


Trong tù bao kẻ ngủ không an?


Bản dịch của Hoàng Ngân:


Sách xưa vở mới khéo đem bồi,


Chăn giấy hơn không vừa hẳn rồi;


Giường ngọc màn thêu ai có thấu,


Trong lao không ngủ biết bao người.





...





Dạ lãnh


Đêm lạnh





Thu thâm vô nhục diệc vô chiên


Súc hĩnh cung yêu bất khả miên


Nguyệt chiếu đình tiêu tăng lãnh khí


Khuy song Bắc Đẩu dĩ hoành thiên.


Bản dịch của Nam Trân:


Đêm thu không đệm cũng không chăn,


Gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an;


Khóm chuối trăng soi càng thấy lạnh,


Nhòm song, Bắc Đẩu vừa nằm ngang.


Bản dịch của Trần Đắc Thọ:


Cuối thu chăn đệm cũng đều không,


Co quắp nằm mà ngủ chẳng xong;


Sân chuối trăng soi thêm lạnh lẽo,


Ngang trời, Bắc Đẩu hiện ngoài song.





....





Bang


Dây trói





Hĩnh tí trường long hoàn nhiễu trước


Uyển như ngoại quốc vũ huân quan


Huân quan đích thị kim ti tuyến


Ngã đích ma thằng nhất đại đoan.


Bản dịch của Nam Trân – Băng Thanh:


Rồng quấn vòng quanh chân với tay,


Trông như quan võ đủ tua, đai;


Tua đai quan võ bằng kim tuyến


Tua của ta là một cuộn gai.


Bản dịch của Huệ Chi:


Rồng dài vòng quấn khắp chân tay,


Quan võ nước ngoài thắng bộ đây;


Quan võ đeo tua kim tuyến thật,


Còn ta, quấn một cuộn thừng đay!





Tác giả hài hước về sợi dây trói, như rồng quấn quanh người, như dây thao kim tuyến. Quả thật là khí phách của kẻ anh hùng!





.....





Lạc liễu nhất chích nha


Rụng mất một chiếc răng





Nhĩ đích tâm tình ngạch thả cương


Bất như lão thiệt nhuyễn nhi trường


Tòng lai dữ nhĩ đồng cam khổ


Hiện tại đông tây các nhất phương.


Bản dịch của Trần Đắc Thọ:


Cứng rắn như anh chẳng kém ai,


Chẳng như lão lưỡi dẻo và dài;


Ngọt bùi cay đắng từng sẻ chia,


Nay kẻ chân mây, kẻ cuối trời.


Dị bản:


Cứng rắn như anh khác thói thường,


Phải đâu mềm tựa lưỡi không xương;


Ngọt bùi cay đắng từng sẻ chia,


Nay phải xa nhau, kẻ một đường.





....





Long An – Đồng Chính





Thử gian thổ địa quảng nhi bần


Sở dĩ nhân dân kiệm thả cần


Thính thuyết kim xuân phùng đại hạn


Thập phân thu hoạch lưỡng tam phân.


Bản dịch của Nam Trân – Băng Thanh:


Vùng đây tuy rộng, đất khô cằn,


Vì thế nhân dân kiệm lại cần;


Nghe nói xuân nay trời đại hạn,


Mười phần thu hoạch chỉ đôi phần.





Bài này ghi lại nhận xét của tác giả về vùng Long An và Đồng Chính. Một bài thơ 4 câu, 28 chữ vừa gói đủ Thiên - Địa – Nhân và nỗi hoài cố hương.








....





Nhai thượng


Trên đường phố





Nhai thượng nhân tranh khán Hán gian


Hán gian dữ ngã bản vô can


Vô can nhưng thị hiềm nghi phạm


Sử ngã tâm trung giác điểm hàn.


Bản dịch của Nam Trân:


Ngoài phố tranh nhau xem Hán gian,


Hán gian, ta vốn thực vô can;


Vô can vẫn bị nghi là có,


Thực khiến lòng ta lạnh tới gan.


Dị bản:


Ngoài phố tranh nhau xem Hán gian,


Hán gian, ta chẳng chút liên can;


Tuy không nhưng bị nghi là có,


Thực khiến lòng ta nhói tới gan.
 

dat2004_nd

New Member
Lộ thượng


Trên đường đi








Hĩnh tí tuy nhiên bị khẩn bang


Mãn sơn điểu ngữ dữ hoa hương


Tự do lãm thưởng vô nhân cấm


Lại thử chinh đồ giảm tịch lương.


Bản dịch của Nam Trân:


Mặc dù bị trói chân tay,


Chim ca rộn núi, hương bay ngát rừng;


Vui say, ai cấm ta đừng,


Đường xa, âu cũng bớt chừng quạnh hiu.


Bản dịch của Huệ Chi:


Dẫu trói chân tay đến ngặt nghèo,


Khắp rừng hương ngát với chim kêu;


Tự do thưởng ngoạn, ai ngăn được,


Cô quạnh đường xa, vợi ít nhiều.





...





Trưng binh gia quyến


Gia quyến người bị bắt lính





Lang quân nhất khứ bất hồi đầu


Sử thiếp khuê trung độc bão sầu


Đương cục khả liên dư tịch mịch


Thỉnh dư lai tạm trú lao tù.


Bản dịch của Nam Trân:


Biền biệt anh đi không trở lại,


Buồng the trơ trọi, thiếp ôm sầu;


Quan trên xót nỗi em cô quạnh,


Nên lại mời em tạm ở tù.





Tác giả ngụ cảnh hài hước: chồng trốn lính, nhà cầm quyền bắt vợ ngồi tù thay.





...





Giải trào


Pha trò





Ngật công gai phạn trú công phòng


Quân cảnh luân ban khứ hộ tòng


Ngoạn thủy du sơn tùy sở thích


Nam nhi đáo thử diệc hào hùng!


Bản dịch của Văn Trực – Văn Phụng:


Ăn cơm nhà nước ở nhà công,


Lính tráng thay phiên đến hộ tòng;


Non nước dạo chơi tùy sở thích,


Làm trai như thế cũng hào hùng!





...





Vãng Nam Ninh


Đi Nam Ninh





Thiết thằng ngạnh thế ma thằng nhuyễn


Bộ bộ đinh đang hoàn bộ thanh


Tuy thị hiềm nghi gián điệp phạm


Nghi dung khước tượng cựu công khanh.


Bản dịch của Nam Trân:


Hôm nay xiềng xích thay dây trói,


Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung;


Tuy bị tình nghi là gián điệp,


Mà sao khanh tướng vẻ ung dung.





Nam Ninh, còn gọi là Ung Ninh, một huyện của tỉnh Quảng Tây.





....





Cảnh binh đảm trư đồng hành


Cảnh binh khiêng lợn cùng đi





Cảnh sĩ đảm trư đồng lộ tẩu


Trư do nhân đảm ngã nhân khiên


Nhân nhi phản tiện ư trư tử


Nhân vị nhân vô tự chủ quyền.





Thế thượng thiên tân hòa vạn khổ


Mạc như thất khước tự do quyền


Nhất ngôn nhất động bất tự chủ


Như trâu như mã nhậm nhân khiên.


Bản dịch của Nam Trân:


Khiêng lợn, lính cùng đi một lối,


Ta thì người dắt, lợn người khiêng;


Con người coi rẻ hơn con lợn,


Chỉ tại người không có chủ quyền.





Trên đời nghìn vạn điều cay đắng,


Cay đắng chi bằng mất tự do?


Mỗi chuyện mỗi lời không tự chủ,


Để cho người dắt tựa trâu bò!





....





Điệt lạc


Hụt chân ngã





Dạ nhưng hắc ám dĩ đăng trình


Lộ hựu kỳ khu thậm bất bình


Điệt nhập thâm khanh nguy hiểm thậm


Hạnh năng dược xuất liễu thâm khanh.


Bản dịch của Nam Trân:


Còn tối như bưng vừa phải đi,


Đường đi khúc khuỷu lại gồ ghề;


Trượt chân nhỡ bước sa vào hố,


May nhảy ra ngoài, suýt nữa nguy!


Dị bản:


Đêm còn tối mịt vừa đi ngay,


Đường lại gồ ghề khúc khuỷu thay!


Thụt xuống hố sâu, nguy hiểm thực,


Nhảy ra khỏi hố, biết rằng may!





.....





Bán lộ tháp thuyền phó Ung


Giữa đường đáp thuyền đi Ung Ninh





Thừa chu thuận thủy vãng Ung Ninh


Hĩnh điếu thuyền lan tự giảo hình


Lưỡng ngạn hương thôn trù mật (an ninh) thậm


Giang tâm cá phủ điếu thuyền khinh.


Bản dịch của Nam Trân:


Đáp thuyền thẳng xuống huyện Ung Ninh,


Lủng lẳng chân treo tựa giảo hình;


Làng xóm ven sông đông đúc thế,


Thuyền câu rẽ sóng nhẹ thênh thênh.





....





Nam Ninh ngục


Nhà ngục Nam Ninh





Giam phòng kiến trúc đính “ma-đăng”


Triệt dạ huy hoàng chiếu điện đăng


Nhân vị mỗi xan duy hữu chúc


Sử nhân đỗ tử chiến căng căng.


Bản dịch của Nam Trân:


Nhà lao xây dựng kiểu tân thời,


Đèn điện thâu đêm sáng rực trời;


Nhưng mỗi bữa ăn lưng bát cháo,


Cho nên cái bụng cứ rên hoài.





“Ma-đăng” phiên âm từ chữ “Modern” trong tiếng Anh có nghĩa là tối tân, hiện đại. Ở đây tác giả dùng ngụ ý hài hước: Chả có gì khác trước.





....





Nạp muộn


Buồn bực





Hoàn cầu chiến hỏa thước thương thiên


Tráng sĩ tương tranh phó trận tiền


Ngục lý nhàn nhân nhàn chiếu mệnh


Hùng tâm bất trị nhất văn tiền.


Bản dịch của Nam Trân:


Tráng sĩ đua nhau ra mặt trận,


Hoàn cầu lửa bốc rực trời xanh;


Trong ngục người nhàn nhàn quá đỗi,


Chí cao mà chẳng đáng đồng chinh.





....





Thính kê minh


Nghe gà gáy





Nhĩ chỉ bình thường nhất chích kê


Triêu triêu báo hiểu đại thanh đề


Nhất thanh hoán tỉnh quần lê mộng


Nhĩ đích công lao dã bất đê.


Bản dịch của Nam Trân:


Ngươi chỉ một chú gà thường,


Báo sáng, ngày ngày tiếng gáy vang;


Một tiếng, toàn dân bừng tỉnh mộng,


Công ngươi đâu có phải là xoàng.
 

Các chủ đề có liên quan khác

Top