kedochanh_codon
New Member
Download miễn phí Giáo trình Sinh lý học vật nuôi - Sinh lý thần kinh trung ương cấp thấp
Vùng dưới đồi cũng có th ể coi là cơ quan đại di ện c ủa hệ th ầ n kinh liên lạc với hệ
nội ti ết qua tuyến yên, để th ự c hiện các cơ ch ế th ần kinh - th ể dị ch, nh ằm đi ều hòa các
hoạt động cơ nă ng và dinh d ưỡng bên trong cơ th ể.
- Các hormone giải phóng và ức ch ế của vùng d ưới đồi
Vùng dưới đồi đi ều khiể n hoạ t động tuyến yên qua nh ữ ng yế u t ố giải phóng RF
(Releasing factors) gồm: GHRH, TRH, CRH, FRH và LRH. Các yếu tố ức chế tuy ến
yên IF (/nhibitoryfactors) gồm: GHIH, PIH như đã nói ở chươ ng nội ti ết. Nh ững yếu
t ố này được tổng h ợ p từ thân neurone, chúng đượ c v ậ n chuyể n theo sợi tr ục xu ống tích
trữ trong các túi nhỏ t ậ n cùng của th ầ n kinh ở vùng lồi gi ữa tuyến yên. T ừ đó các yếu
t ố này khuếch tán vào m ạng lưới mao m ạch và được tậ p hợp vào tĩ nh m ạch Cô pa đi
xu ống thuỳ trước tuyến yên, đi ề u khiển hoạ t động ti ết các homlone t ương ứng của thu ỳ
trước tuy ế n yên.
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
và đi lên não.Các cột chất trắng chung quanh hình chữ H là những bó sợi trục tập hợp lại gồm có
cột trên, cột bên là những cột cảm giác (hướng tâm) và cột dưới là những cột vận động
(ly tâm).
Tất cả những thụ quan cảm giác ở da và cơ vân toàn thân (trừ vùng mặt) cho đến
các thụ quan từ mạch máu, từ các cơ quan nội tạng đều có sợi truyền vào theo rễ trên
vào tuỷ sống. Sợi truyền ra theo rễ dưới chi phối cơ vân và nội tạng toàn thân (trừ
vùng mặt).
Dây thần kinh tuỷ sống thường là dây hỗn hợp, có cả sợi truyền vào và sợi truyền
302
ra.
Sợi thần kinh thực vật truyền vào từ các thụ quan nội tạng khi vào tuỷ sống đều theo
rễ trên đổ vào sừng bên chất xám tuỷ sống, rồi ra theo rễ dưới, đi qua nhánh thông đổ vào
hạch gọi là sợi trước hạch, rồi phát sợi sau hạch đi đến các cơ quan đáp ứng (mạch máu
và cơ trơn nội tạng).
2.1.2. Chức năng của tủy sống
Tủy sống có 2 chức năng: Thứ nhất là chức năng phản xạ: Tủy sống là trung
ương thần kinh của những phản xạ không điều kiện cấp thấp. Thứ hai là chức năng dẫn
truyền.
2.1.2.1. Chức năng phản xạ
Các đoạn khác nhau của tủy sống chứa các trung khu thần kinh điều khiển các phản
xạ chuyên trách những vùng nhất định trên cơ thể:
Trong tủy sống vùng cổ 3 - 4 có trung khu thần kinh điều khiển cơ hoành. Trong tủy
sống đất cổ thứ 5 đến đất ngực thứ nhất (ở loài nhai lại, loài ăn thịt) và đến đốt ngực
tuý 2 (ở ngựa và loài ăn tạp) có trung khu điều khiển cơ vai, cơ chi trước.
Trong tủy sống đất ngực 2 hay 3 (tuỳ loài nói trên) đến hết vùng lưng có trung khu
điều khiển các cơ lồng ngực, cơ lưng, cơ bụng.
Trong tủy sống vùng hông khum có các trung khu diều kh iển cơ vùng mông,
vùng bẹn và chi sau. Trong tủy sống đoạn ngực lưng đến hông có các trung khu vận
mạch và bài tiết mồ hôi. Trong tủy sống vùng khum có các trung khu thải phân, thải
nước tiểu, cương cứng, phóng tinh... nói chung là trung khu sinh dục.
Sừng bên chất xám tủy sống chạy dài từ ngực đến hết khum có các trung khu giao
cảm điều hòa hoạt động của các nội quan trong lồng ngực, hốc bụng và hốc chậu. Sừng bên
chất xám tủy sống vùng khum có các trung khu phó giao cảm, điều khiển hoạt động của
nội quan hốc chậu (sinh dục, bóng đái, trực tràng).
303
Tuy nhiên hoạt động của các trung khu trong tủy sống đều chịu sự khống chế của các
phần cao hơn trong não bộ và của vỏ não.
2.1.2.2. Chức năng dẫn truyền
Thông qua các cột chất trắng nằm trên hai bên và phía dưới, ngoài sừng chữ H, tủy
sống có chức năng dẫn truyền cảm giác từ khắp cơ thể (trừ vùng mặt) lên não và dẫn
truyền lệnh vận động từ vỏ não xuống.
- Đường dẫn truyền lên (đường cảm giác): +
Bó Goll và bó Burdach
Còn gọi là những bó tủy - vỏ não nằm ở cột trên chất xám, xuất' phát từ tủy sống đi
lên đổ vào nhân Goll và nhân Burdach ở hành tủy.
Sau đó đổi đất bắt chéo sang phía đối diện ở tiểu não rồi tiếp tục đi lên đồi thị phía
bên kia, đổi đất lần thứ 2 để phát sợi đi thẳng lên vỏ não phía đối diện.
Hai bó này dẫn truyền những xung động cảm giác sâu có ý thức từ cơ, xương,
khớp, gân gọi là cảm giác bản thể để lên vỏ não, làm cho vỏ não nhận biết vị trí cử động
từng phần của cơ thể, cảm giác về trọng lượng và áp lực. Hai bó này còn dẫn truyền
một phần xung động xúc giác từ da.
+ Bó Flechsig và bó Gowers:
Bó Flechsig còn gọi là bó tủy - tiểu não thẳng vì nó không bắt chéo mà đi thẳng từ
tủy sống lên tiểu não vùng bên, sau đó mới phát sợi sau đất bắt chéo lên phía vùng đồi thị
đối diện, rồi đổi đất lần nữa để phát sợi đi lên vỏ não phía bên kia.
Bó Gowers còn gọi là bó tủy - tiểu não chéo vì nó bắt chéo ngay tại tủy sống
sang phía đối diện rồi lên tiểu não phía bên kia, đổi đất đi lên vùng đồi, đổi đốt lần nữa,
đi lên vỏ não phía bên kia.
Hai bó này chiếm phần cột bên chất trắng tủy sống, bó Flechsig ở phía trên, bó
Gowers ở phía dưới, mang những cảm giác sâu không ý thức, tức là những cảm giác
trương lực cũng từ cơ, xương, gân, khớp lên tiểu não để tiểu não điều hòa những động tác
có tính chất tự động như phối hợp tự động 4 chân lúc đi, chạy, nhảy.
Tốc độ dẫn truyền xung động ở hai bó này nhanh hơn so vớ i 2 bó Goll và
Burdach.
+ Bó Dejerine còn gọi là bó tủy - đồi thị, xuất phát từ tuỷ sống vùng cột bên và dưới
đi lên một số đoạn tuỷ, đổi đất, rồi bắt chéo sang phía đối diện để đi lên đồi thị sau đó đổi
đất lần nữa để đi lên vỏ não. Bó này mang những cảm giác có ý thức về xúc giác đau, nóng
và lạnh đi lên vỏ não.
304
- Các đường dẫn truyền xuống: gồm những bó tháp thẳng, tháp chéo và bó ngoài
tháp
+ Bó tháp thẳng:
Xuất phát từ các tế bào tháp ở vùng vận động vỏ não (vùng hồi trán lên) đi thẳng
xuống tủy sống rồi bắt chéo sang phía đối diện ở tủy sống.
+ Bó tháp chéo: cũng xuất phát từ các tế bào tháp ở vỏ não đi xuống bắt chéo tại hành
tủy rồi đi thẳng xuống phía bên kia của tủy sống.
Trên đường đi nó còn phân nhánh đến các phần khác nhau của não bộ như đồi thị,
hạt đỏ, tiểu não, cấu trúc lưới, hành tủy.
+ Các bó ngoài tháp gồm:
* Bó nhân đỏ - tủy
Xuất phát từ hạt đỏ trong não giữa (cuống não) bắt chéo ngay sang phía đối diện rồi
đi thẳng xuống tủy sống (ở cột trắng bên). Bó này dẫn truyền các xung động từ tiểu não
xuống nhằm điều hòa phối hợp các cử động và điều hòa trương lực cơ.
* Bó tiền đình - tủy
Xuất phát từ hạt tiền đình (hạt Deitrers) nằm trong hành tủy đi thắng xuống cột
305
dưới chất trắng tủy sống nhằm đảm bảo phản xạ trương lực của cơ.
* Bó mái tủy:
Xuất phát từ củ não sinh tư xuống tủy sống nhằm phối hợp điều hòa các cử động
hướng thị giác vào âm thanh.
* Bó lưới tủy:
Xuất phát từ hệ lưới xuống tủy sống dẫn truyền các xung động tăng cường hay
trực tiếp đến các neurone vận động của tủy sống nhằm điều khiển các cử động đã được
chỉnh
2.2. Sinh lý hành tủy
Hành tủy cũng có 2 chức năng:
2.2.1. Trung khu của những phản xạ mang tính chất sinh mệnh
Trong hành tủy có những trung khu phản xạ sinh mệnh sau đây:
2.2.1.1. Trung khu hô hấp
Trong hành tủy có hai trung khu hít vào và thở ra. Hoạt động của 2 trung khu này
đều phải qua trung khu điều chỉnh ở cầu não để điều khiển các phản xạ hít vào, thở ra.
2.2.1.2. Trung khu tim và vận mạch
Từ hành tủy phát ra dây X, phát nhánh đến tim, nó cùng với các sợi giao cảm từ tủy
sống vùng cổ và ngực, lưng đến điều khiển các hoạt động tăng giảm nhịp tim, co giãn
mạch máu.
2.2.1.3. Trung khu tiêu hóa
Trong hành tủy có các trung khu điều khiển các phản xạ nhai, nua, mút, bú, tiết
306
nước bọt, dịch vị, dịch tụy, dịch mật, dịch ruột, phản xạ nôn, thông qua dây X (dây mê
tẩu) và các sợi giao cảm phát xuất từ sừng bên chất xám tuỷ sống vùng lưng - hông.
2.2.1.4. Trung khu ho, hắt hơi
Điều khiển các phản xạ ho, hắt hơi có tính chất bảo vệ chống dị vật đ